Omgaan met ongewenst gedrag

Zelfreflectie 

Corrigerend optreden staat altijd in dienst van het plezier en de ontwikkeling van de spelers. Daarom is het belangrijk om als voetbalcoach vooral eerst goed naar jezelf te kijken voordat je optreedt. Waarom irriteert bepaald gedrag jou? Het kan zijn dat een oefening niet goed wordt afgerond, maar dat is geen doel op zich. Wat stel je centraal? Gaat het om het doorlopen van de training zoals gepland, of staan plezier en ontwikkeling voorop, ook als de training niet per se vlekkeloos verloopt. Dat kinderen niet altijd even goed luisteren hoort erbij. Zie dat niet als “ze willen me dwarszitten”.  

Voorkomen is beter dan genezen 

Jeugdspelers, zeker jongens, kunnen zich lastig lang concentreren. Het is belangrijk dat de voetbalcoach daar rekening mee houdt en zich aanpast aan het tempo en het ritme van de jeugdspelers. Te lange uitleg verveelt. Afwisseling en uitdaging zorgt voor plezier.  

Spelers hebben behoefte aan duidelijkheid. De voetbalcoach kan die duidelijkheid geven door kaders te stellen en spelers aan te spreken op het niet nakomen van afspraken. Uiteraard dient de voetbalcoach zich zelf ook aan die afspraken te houden.

Hoe spreek je spelers aan op ongewenst gedrag?  

Het is belangrijk om ongewenst gedrag direct te adresseren. Laat het niet lopen. Ongewenst gedrag is vaak het gevolg van een incident. Bij de speler, maar ook bij de voetbalcoach kan er sprake zijn van emotie en/of ergernis. Om ongewenst gedrag niet te laten escaleren is het belangrijk dat jij als voetbalcoach rustig en geduldig blijft. Soms moet je direct ingrijpen omdat de situatie dat vereist, maar ook in dat soort gevallen is het meestal verstandig om het incident te bespreken als de gemoederen een beetje zijn bedaard. 

• Wacht zo nodig nog even. Soms zit een speler zo in zijn emotie (boos, teleurgesteld) dat hij niet aanspreekbaar is. 
• Waak er zelf ook voor dat jij als voetbalcoach niet reageert vanuit emotie. Laat iedereen inclusief jezelf tot bedaren komen. 
• Houd het zo lang mogelijk luchtig; met een grapje bereik je soms meer dan met grote ernst;  
• Benoem het concrete gedrag liefst op het moment zelf. 
• Ik zie je dit doen, wat vind je daar zelf van en wat denk je dat je medespelers ervan vinden? 
• ‘Wat hebben we hierover afgesproken?’ 
• ‘Hoe kun je dit anders doen?’ 
• Herinner hem aan de sanctie (time-out) als hij in herhaling valt. 

Aanhoudend ongewenst gedrag 

Als een speler zich vaker niet aan regels en afspraken houdt, kan een gesprek met hem/haar en zo nodig de ouders wonderen doen. Neem de tijd om te vertellen wat je ziet en wat je ervan vindt. De plek die je kiest kan afhankelijk zijn van de ernst van situatie en leeftijd. Even een gesprekje tussendoor, of ga je serieus ergens zitten? Dit kan helpen om een speler te laten voelen dat het nu ernst is. 

Kom je er niet uit? Blijf er niet mee rondlopen, je bent niet de enige die hiermee worstelt. Bespreek het met iemand in je vereniging. Soms is hier iemand speciaal verantwoordelijk voor gemaakt, de jeugdcoördinator, of iemand van het jeugdbestuur. Je kunt natuurlijk ook een collega-coach om tips vragen. 

---

Volgende artikel in deze reeks

Wat kun je doen tegen pesten? Als voetbalcoach wil je dat iedereen binnen het team zich gewaardeerd voelt en met plezier kan voetballen. Er kan zich een situatie voordoen waarbij dit niet het geval is, bijvoorbeeld als een speler wordt gepest. Een voetbalcoach speelt een belangrijke rol in het voorkomen, bijsturen en/of ingrijpen als pesten aan de orde is in het team.