Zondagochtend futsalochtend: 'Dit gun ik ieder kind'

De kinderen genoten tijdens de pilot met jeugdfutsal van Sparta Rotterdam. - Foto: KNVB Media

Futsal kan jeugdspelers helpen een betere voetballer te worden. Een andere ondergrond, een plofbal en meer balcontacten in een kleine ruimte. Sparta Rotterdam is daarom een pilot gestart met een vijftal partnerclubs. Vijf weken lang speelden de clubs met spelers van O11 tot O12 tegen elkaar in een sporthal in Schiedam. Nathan Rutjes, jeugdcoördinator bij Sparta Rotterdam, is enthousiast en niet alleen vanwege de ontwikkeling bij de spelers. "Ik zag het plezier in de ogen van de kinderen. Ze vonden het superleuk. Dat is het allerbelangrijkste."

Zondagochtend in Schiedam. Buiten is het grijs. Het miezert. Op straat is niemand te bekennen, een enkele hondenbezitter uitgezonderd. Maar wie de deur van de Groenoord sporthal opendoet, stapt in een hele andere wereld. Hier schijnt de zon, figuurlijk dan. Vanuit de zaal klinkt dat heerlijke geluid van kinderen die aan het spelen zijn; een mix van enthousiast geroep ('Ja hier!') en rennende voetstappen afgewisseld met de klank een trap tegen de bal. Hoog vanaf de tribune kijken vele ouders aandachtig toe. De scheidsrechter is een baken van rust die met engelengeduld de regels van futsal uitlegt.

Vis in het water

SV Poortugaal en De Betrokken Spartaan zijn twee van de vijf partnerclubs die door Sparta Rotterdam zijn uitgenodigd om deel te nemen aan het pilotproject futsal van de betaald voetbalorganisatie (BVO). Vijf zondagen lang nemen de teams het tegen elkaar op. Sparta Rotterdam put daarvoor uit de Onder 11-lichting. De spelers van de partnerclubs zijn een jaar ouder. Naast de genoemde clubs doen ook SV Den Hoorn, RKDEO en TOGB mee. Voor de meeste spelers is het een eerste kennismaking met futsal.

De scheidsrechter is een baken van rust die geduldig de regels van futsal uitlegt

Voor Seb van SV Poortugaal is dat geen probleem. Hij is de kleinste in de zaal maar voelt zich als een vis in het water. Seb is constant in beweging; heeft gevoel voor de ruimte en als hij een keer opgesloten wordt, is zijn balbeheersing dusdanig dat hij zich makkelijk uit de drukte draait. "Ik vind het superleuk", zegt hij na afloop van de wedstrijd tegen De Betrokken Spartaan. "Ik ben niet zo groot, dus op het veld kunnen tegenstanders met hun fysiek compenseren. Hier niet." De jonge aanvoerder ziet ook dat het zijn teamgenoten helpt. "Onze centrale verdediger neemt nu veel meer initiatief en durft ook in te dribbelen."

'Gelijk doen'

Jeugdspelers die leren om initiatief te nemen. Het klinkt Nathan Rutjes als muziek in de oren klinkt en is een van de vele redenen waarom hij een voorstander is van de pilot. "'Gelijk doen', zei ik tegen Angelos (Kerasovopoulos, coördinator samenwerkingen bij Sparta Rotterdam, red.) toen hij met het idee bij me kwam." De oud-prof van onder meer Sparta Rotterdam en Roda JC is tegenwoordig jeugdcoördinator bij Sparta Rotterdam. "Futsal is een geweldig spelletje. Ik ben nog steeds elke maandag in de hal te vinden en doe het al van jongs af aan. Alleen in mijn jaren als profvoetballer werd het niet toegestaan door de clubs."

"Daar kan ik wel een dag mee vullen", zegt Rutjes als hem wordt gevraagd naar de effecten van futsal op de ontwikkeling van de jeugdspelers. "Bij Sparta Rotterdam leggen we de nadruk op differentiatie in beweging. Kijk, wij klommen nog wel eens in een boom, maar de jeugd speelt tegenwoordig steeds minder buiten door de opkomst van games en sociale media. Daarom ga ik straks ook met een groep naar Jumpsquare, waar ze op een trampoline weer op een hele andere manier leren bewegen."

Initiatief nemen

Futsal heeft in zijn ogen dezelfde functie en misschien wel in het kwadraat. Rutjes: "Ga maar na: een andere ondergrond, een andere bal (de zogenaamde plofbal) en een kleinere ruimte." Hij haakt in op het eerder genoemde voorbeeld van initiatief nemen en maakt een vergelijking met het veld. "Stel de rechtsback heeft de bal. En jij bent linksbuiten. Dan gaan eerst de middenvelders bewegen. Jij volgt het spel. Hoe anders is het in de zaal. Daar kun je je niet verstoppen. Je moet constant initiatief nemen hetzij door een actie te maken; dan weer door vrij te lopen of mee te verdedigen. De handelingssnelheid schiet bovendien omhoog, ook omdat je veel vaker aan de bal komt en in de kleine ruimte vaak direct onder druk wordt gezet."

De handelingssnelheid schiet omhoog omdat je veel vaker aan de bal komt

Door de andere omstandigheden worden de spelers ook uitgedaagd om zich aan te passen. Sparta Rotterdam-trainer Mark Schreurs geeft na afloop van de wedstrijd tegen TOGB een mooi voorbeeld van een jongen die op het veld zijn beste dribbelaar is. "Maar in de zaal had hij moeite met de plofbal. Die bleef teveel aan zijn voet plakken. Je zag hem worstelen, maar hij bleef proberen en op een gegeven had hij het gevoel ook met de plofbal te pakken."

Veilige omgeving

Schreurs zit in de kleedkamer terwijl de zaalbeheerder de lichten uit doet. Zonde eigenlijk want aan het enthousiasme te zien hadden de jongens best nog wel even door willen gaan. Een van hen is Waïl. De jonge Spartaan kijkt met veel plezier terug op zijn eerste futsalwedstrijden. "We moesten wel wennen aan de lijnen op het veld en de regels, maar de scheidsrechter legde het steeds goed uit." Op de vraag op welke plaats zijn team is geëindigd, blijft hij stil en kijkt hij ietwat verbaasd naar zijn trainer. Schreurs moet grinniken. "Bij Sparta Rotterdam houden we op deze leeftijd de uitslagen niet bij. Het gaat niet om winnen, het gaat om leren." De ouders van de andere clubs moeten daar duidelijk nog aan wennen want de meeste gestelde vraag op de tribune is: 'Hoeveel staat het?'

Rutjes was zeer betrokken bij de pilot. "Ik ben drie keer gaan kijken. Als ik dan de hal in stap, kijk ik niet naar het spel, maar naar de tribunes - 'hoe beleven de ouders het' -, naar de trainers en naar de scheidsrechter. Ik werd heel blij van wat ik zag: een veilige omgeving, waarbij de ogen van de kinderen straalden van plezier. Dat heb ik ook in de evaluatie vermeld, met een extra pluim voor de scheidsrechter want hoe hij de kinderen begeleidde bij hun eerste stappen in het futsal, was echt grandioos. Zeer empathisch maar ook een mooie positieve autoriteit."

Genoten

Rutjes staat niet alleen in zijn enthousiasme. Uit de evaluatie onder spelers, trainers en ouders komt naar voren dat de pilot smaakt naar meer. De overgrote meerderheid zegt: 'Super leuk, ik wil dit vaker doen.' En als er een verbeterpunt moet worden genoemd dan is het dat de wedstrijden wel wat langer mogen duren. De pilot krijgt als waarderingscijfer een 8,5. Ook bij de antwoorden op de open vragen klinkt een positief geluid door.

• Onze spelers hebben met veel plezier gespeeld. Ik hoop dat dit onderdeel gaat worden van jeugdvoetbal.
• Het zou geweldig zijn als dit nog breder getrokken kon worden richting meerdere lichtingen en niveaus. Ik denk dat iedere jeugdspeler hier ontzettend veel van kan leren
• Een geweldige competitie waarbij spelers erg uitgedaagd zijn.
• Een leuke afwisseling van en toevoeging op het veldvoetbal. De wedstrijden werden erg goed begeleid waardoor spelers ook iets konden opsteken van futsal.
• Mooi dat onze zoon eraan heeft mogen meedoen. Hij heeft er van genoten en hoopt dat deze competitie (in intensievere vorm) een vervolg krijgt.

Zondagochtend futsalochtend

Aan die wens wordt voldaan. Sparta Rotterdam breidt de pilot vanaf januari 2025 uit naar een competitie met twaalf clubs. Naast Sparta Rotterdam groeit het aantal partnerclubs van de BVO naar negen. Ook Olympia Gouda en HWD/FC Banlieue uit Rotterdam sluiten aan nadat ze hadden gehoord over het initiatief. "Vanaf de eerste speeldag is iedereen positief over de futsal-pilot", zegt Angelos Kerasovopoulos, coördinator samenwerkingen bij Sparta Rotterdam. "Als BVO zijn we altijd op zoek naar activiteiten om de band met de partnerclubs te versterken." De leeftijdscategorie blijft gelijk. "Na de zomer willen we uitbreiden naar andere leeftijdscategorieën."

Het laatste woord is aan Rutjes: "Het is toch heerlijk om die gassies op zondagochtend te zien genieten in plaats van dat ze weer achter een beeldscherm kruipen. Zondagochtend futsalochtend. Dit gun ik ieder kind."

Futsal Ontwikkeling

Voor meer informatie over het opzetten van futsalinitiatieven kun je via het onderstaande mailadres contact opnemen met de afdeling Futsalontwikkeling bij de KNVB.