Olympisch Oranje: Londen 1948 en Helsinki 1952

Foto: KNVB Media

De OranjeLeeuwinnen spelen begin maart het Olympisch Kwalificatietoernooi in Nederland en hopen zich, voor het eerst in de historie, te plaatsen voor de Olympische Spelen. Het Nederlands elftal en Jong Oranje gingen hen al voor. In deel II van een drieluik over ‘Olympisch Oranje’, een verslag van Oranje op de Spelen van 1948 en 1952.

Na de voor Oranje teleurstellend verlopen Olympische Spelen in Amsterdam, moet het Nederlands elftal tot 1948 wachten voor een nieuwe kans. In 1932 in Los Angeles is er geen voetbaltoernooi en in 1936 doet Nederland niet mee: de KNVB heeft een onkostenregeling voor de internationals en dat mag niet volgens de strenge amateurbepalingen van het IOC. Om uitsluiting te voorkomen reizen de voetballers daarom maar helemaal niet af. 

Londen, 1948

Vanwege de Tweede Wereldoorlog gaan de Spelen van 1940 en 1944 niet door, maar in 1948 kan Nederland in Londen eindelijk revanche nemen. Oranje wint in de voorronde met 3-1 van de Ierse Vrijstaat, waarna in de eerste ronde gastheer Groot-Brittannië wacht. Op Highbury scoort debutant Bram Appel twee keer en ook Faas Wilkes treft doel, maar door matig keeperswerk van Piet Kraak krijgt Oranje eveneens drie doelpunten tegen: verlengen dus. In die verlenging gaat Kraak in de 111e minuut opnieuw in de fout en Harry McIllvenny profiteert namens de Britten: 4-3. De Nederlandse spelers rest niets anders dan het aanmoedigen van andere Nederlandse sporters, onder wie Fanny Blankers-Koen die vier maal goud wint. Zweden wint het Olympisch voetbaltoernooi door in de finale Zuid-Slavië met 3-1 te verslaan.

Helsinki, 1952

In 1952 twijfelt de KNVB lang over deelname aan de Spelen. Na goede oefenresultaten tegen Zweden en Oostenrijk, besluit men toch maar een elftal naar Finland te sturen. Zonder topspeler Abe Lenstra overigens, want die toont naar het oordeel van de technische commissie onvoldoende inzet. Nederland loot in de eerste ronde tegen Brazilië. Dat heeft een vliegreis gemaakt van 32 uur, maar is na een stroef begin veel te sterk voor Oranje. Het Nederlands elftal komt in Turku via Jan van Roessel nog wel met 1-0 voor, maar krijgt daarna vijf doelpunten om de oren. De taferelen die zich dan voordoen, zorgen voor veel verwarring bij de Nederlandse spelers. ‘Als zij een doelpunt hadden gemaakt ging degene, die zo gelukkig was geweest op de grond liggen en alle andere spelers probeerden hem te zoenen’, zo meldt de Sportkroniek. Ook het toneelspel bij blessures, waarbij Braziliaanse spelers ‘zwaargewond’ van het veld gedragen worden om binnen een minuut weer terug te keren, zorgt ervoor dat de Nederlanders de kluts kwijt raken, met de uitschakeling tot gevolg. 

Net als in 1928 en 1948, is het Olympisch toernooi in 1952 voor Oranje na één ronde voorbij. Overigens redden de Brazilianen het ook niet tot de finale, die wordt namelijk gespeeld door Hongarije en Zuid-Slavië. De Hongaren, onder aanvoering van Ferenc Puskas, winnen met 2-0 en pakken het goud.

Deel III
Volgende week deel III, waarin Jong Oranje zich via het EK (in eigen land) plaatst voor Beijing 2008, de eerste keer sinds 1952 dat Nederland weer mee voetbalde op de Olympische Spelen.