Oud-bondscoach en bondsridder Leo Beenhakker (82) overleden

Leo Beenhakker was als trainer succesvol in binnen- en buitenland. In 2017 werd hij benoemd tot Bondsridder van de KNVB. - Foto: KNVB Media

Hij was kleurrijk, welbespraakt, geliefd en buitengewoon succesvol in binnen- en buitenland. Oud-bondscoach en bondsridder Leo Beenhakker was een van de grootste trainers die het Nederlandse voetbal heeft gekend. De Rotterdammer, in Madrid tot Don Leo gekroond, overleed vandaag op 82-jarige leeftijd.

Zijn trainerscarrière bracht hem over de hele wereld. Geboren in de Rotterdamse wijk Charlois werd Beenhakker in het vak van voetbalcoach een wereldburger. Hij had de gave om goed met absolute topspelers om te gaan en zich te verdiepen in andere culturen. Met een portie humor en een vleugje charme maakte Beenhakker zich vrijwel overal geliefd.

Nederlands elftal

Beenhakker fungeerde in twee periodes als bondscoach van het Nederlands elftal. Hij leidde Oranje in 13 interlands. Het eerste dienstverband duurde ruim een jaar. In 1985 stapte hij halverwege de kwalificatiereeks voor het WK in Mexico in als vervanger van Rinus Michels die met hartproblemen kampte. Beenhakker was destijds trainer van FC Volendam. Onder meer dankzij de legendarische 0-1 overwinning op Hongarije - met het stiftje van Rob de Wit - sleepte Oranje een play-off tegen België uit het vuur. De winnaar van die barrage zou zich plaatsen voor het WK. Dat lukte helaas niet. Na een 1-0 nederlaag in Brussel, bleek de 2-1 zege in Rotterdam niet toereikend voor een WK-ticket.

Vijf jaar later ging Beenhakker opnieuw in Zeist aan de slag. Ditmaal als opvolger van de ontslagen Thijs Libregts. Het WK in Italië werd een teleurstelling. Oranje ging als Europees kampioen met hoge verwachtingen naar de mondiale eindronde, maar won geen wedstrijd. Na drie gelijke spelen in de poulefase bleek de achtste finales het eindstation. Duitsland, de latere wereldkampioen, won in Milaan met 2-1.

Don Leo

Beenhakker voetbalde voor gerenommeerde Rotterdamse amateurclubs als Xerxes en Zwart-Wit '28, maar de frêle buitenspeler had al snel in de gaten dat het betaald voetbal niet voor hem was weggelegd. Aan medespelers uitleggen hoe je het als team met elkaar moet doen, ging hem beter af. Beenhakker haalde zijn CIOS-diploma en volgde de trainersopleidingen bij de KNVB.

Zijn debuut als hoofdcoach maakte hij bij SV Epe in 1965. Het begin van een lange weg naar de absolute top van het Europese voetbal. Via SC Veendam, SC Cambuur, Go Ahead Eagles, Feyenoord (jeugd), Ajax, Real Zaragoza en FC Volendam werd Beenhakker in 1986 trainer van Real Madrid. Topspelers als Emilio Butragueño, Michel en Hugo Sanchez aten uit zijn hand. Na drie kampioenschappen op rij met De Koninklijke zou Beenhakker voor altijd als 'Don Leo' door het leven gaan. Geen trainer die na hem kwam in Madrid, heeft dat voor elkaar gekregen.

'Vergeet nooit waar je vandaan komt'

Hij keerde in 1989 terug bij Ajax, pakte met de Amsterdammers een jaar later de schaal en zwierf daarna uit over de wereld; Zwitserland, Saoedi-Arabië, Mexico, Turkije, Trinidad en Tobago, Polen. De 'voetbaljunk' Beenhakker - zoals hij zichzelf wel eens omschreef - kon overal aarden. De taal van de kleedkamer was in zijn ogen universeel.

Eén club ontbrak lang op zijn palmares; zijn eerste en grote liefde. Feyenoord en Beenhakker vonden elkaar alsnog, in 1997. Voorzitter Jorien van den Herik belde hem na het ontslag van Arie Haan. Het telefoontje waar hij als jongen van Zuid lang op had gewacht. Door een haag van supporters begaf Beenhakker zich op zijn eerste werkdag naar het trainingsveld.

En hij stelde ze niet teleur. Wereldburger Beenhakker smeedde van een potpourri van onbekende laatbloeiers met acht nationaliteiten een elftal dat weigerde te verliezen en vaak ook net won. Aan het einde van het seizoen 98/99 liep de Coolsingel weer vol. In 1970 had hij daar zelf nog gestaan om de Helden van Milaan toe te juichen. Nu keek Beenhakker vanaf het bordes uit over de mensenmassa. Uit duizenden kelen klonk zijn naam: 'Leo, Leo, Leo'. Het ontroerde hem zichtbaar. 'Vergeet nooit waar je vandaan komt', zou hij daar later over zeggen in een aflevering van Andere Tijden Sport.

Bondscoach over de grens

De globetrotter werd ook nog bondscoach van drie andere landen: Saoedi-Arabië, Trinidad en Tobago en Polen. Met Trinidad en Tobago verraste hij vriend en vijand door het land voor het eerst in de historie naar het WK te leiden. De eindronde van 2006 in Duitsland begon met een daverende verrassing: 0-0 tegen Zweden, maar de voetballers uit de Caraïbische eilandengroep strandden alsnog in de groepsfase. Onder leiding van Beenhakker plaatste Polen zich in 2008 voor het eerst voor het EK. In Zwitserland en Oostenrijk was de poulefase opnieuw het eindstation.

Bondsridder

In zijn lange loopbaan vervulde Beenhakker talloze functies: hoofdtrainer, technisch directeur, commissaris technische zaken, assistent-trainer, jeugdtrainer, technisch adviseur en voorzitter van de trainersvakbond (CBV). Voor zijn verdiensten voor het Nederlandse voetbal werd hij in 2010 onderscheiden met de Rinus Michels Oeuvreprijs. In 2017 volgde de benoeming tot bondsridder van de KNVB. Hij ontving die onderscheiding op zijn 75e verjaardag, tijdens de jaarlijkse G-voetbaldag in Barendrecht.

De Nederlandse voetbalwereld zegt adieu tegen een icoon. Een warm voetbaldier, wiens humor en welbespraaktheid ook het voetbalvocabulaire heeft verrijkt. De Cup met de grote oren? Bedacht door Leo Beenhakker. Patatgeneratie idem dito. Een Duitse journalist vroeg hem ooit of hij misschien een remedie wist voor het kwakkelende Duitse voetbal. Er volgde een diepe zucht, de hand ging door het rossige haar waarna Beenhakker zei: 'Haben Sie eine Stunde'.

De KNVB wenst alle familie, vrienden en andere betrokkenen van Leo Beenhakker veel sterkte bij het dragen van dit grote verlies.