Koppen in het voetbal: feiten, cijfers en beleid van de KNVB

De KNVB volgt de ontwikkelingen rondom voetbal en mogelijk hersenletsel nauwgezet. - Foto: KNVB Media

De Gezondheidsraad is 5 juni gekomen met een advies over de mogelijke link tussen kopballen en neurologische aandoeningen, zoals dementie. De KNVB volgt de ontwikkelingen rondom voetbal en mogelijk hersenletsel nauwgezet en neemt met interesse kennis van het advies van de Gezondheidsraad. We zullen dit advies zorgvuldig bestuderen, evenals het nog te verschijnen advies van de Sportraad later dit jaar. Dat advies zal gericht zijn op maatregelen die de overheid, sportverenigingen en sporters kunnen nemen om de kans op mogelijk hersenletsel te verminderen. Nieuwe inzichten worden meegenomen in ons beleid, dat we waar nodig zullen aanpassen.

Koppen in het voetbal heeft al geruime tijd de aandacht van de KNVB. De mogelijke link tussen kopballen en neurologische aandoeningen, zoals dementie en alzheimer, vraagt om zorgvuldige afwegingen en gedegen onderzoek. In samenwerking met wetenschappelijke instituten en in lijn met de Europese voetbalbond UEFA blijft de KNVB werken aan een beleid dat de gezondheid en veiligheid van alle voetballers waarborgt, van jeugd- tot profvoetballers. Daarmee zit de KNVB op dezelfde lijn als de voetbalbonden van onder andere Duitsland, Italië, Frankrijk en Spanje.

Laatste status onderzoek naar koppen en hersenschade

Het is belangrijk te benadrukken dat er nog onvoldoende wetenschappelijk bewijs is om een directe relatie tussen koppen en hersenletsel vast te stellen. Onderzoeken uit landen als Schotland, Frankrijk en Zweden suggereren wel dat voormalig profvoetballers een verhoogd risico op dementie lopen, mogelijk door langdurig en vaak koppen. Deze bevindingen zorgen terecht voor bezorgdheid, maar er is nu onvoldoende bewijs om directe relatie tussen koppen en hersenletsel vast te stellen. Dit stellen ook medische experts bij UEFA en FIFA. Bovendien komen de meeste onderzochte voetballers uit een tijdperk in het profvoetbal, waarin de omstandigheden (zoals zwaardere ballen en het gebrek aan adequaat beleid rondom hersenschuddingen), aanzienlijk verschillen van de situatie in het jeugdvoetbal, amateurvoetbal en het moderne betaald voetbal.

Veiligheid en gezondheid voor voetballers staat voorop

De KNVB heeft al diverse maatregelen genomen om de veiligheid van jeugdspelers te verbeteren en het aantal kopballen te verminderen. Zo voetballen jeugdteams op kleinere velden en zijn er aangepaste spelregels zoals kleinere en lichtere ballen, de indribbel en de selfpass. Daarnaast koppen jeugdspelers over het algemeen relatief weinig, waardoor een algeheel verbod op koppen volgens ons weinig en zelfs een negatief effect zou hebben. Het is namelijk wel van essentieel belang dat jeugdspelers de techniek van het koppen op een verantwoorde manier leren. Dit kan spelenderwijs, bijvoorbeeld met het gebruik van zachte ballen, zodat ze de techniek goed onder de knie krijgen zonder onnodige risico’s te lopen.

Verantwoord Koppen Kijk hier voor méér tips en trucs om de techniek van het koppen op een verantwoorde manier aan te leren!

Onderzoek en samenwerking cruciaal

De KNVB volgt de wetenschappelijke ontwikkelingen rondom koppen en hersenschade nauwgezet. In samenwerking met het Amsterdam UMC doet de KNVB onderzoek naar de effecten van koppen, met name bij amateurspelers. Dit onderzoek richt zich op het meten van afvalstoffen die vrijkomen in de hersenen na het koppen. Wij verwachten de resultaten van dit onderzoek nog dit jaar en deze kunnen ons helpen gerichte maatregelen te nemen om de kans op mogelijke hersenschade verder te beperken.

Beperkingen in kopballen

In sommige landen wordt het aantal kopballen in de jeugd onder een bepaalde leeftijd vaak beperkt. Recent onderzoek toont echter aan dat het aantal hersenschuddingen niet noodzakelijk is afgenomen door een verbod op koppen. In sommige gevallen lijkt het aantal zelfs te zijn gestegen. Dat komt mogelijk doordat spelers proberen de bal op andere manieren te raken en een slechte techniek hebben, wat kan leiden tot meer hoofdblessures. De KNVB legt de nadruk op het aanleren van de juiste koptechniek, zodat spelers op latere leeftijd op een veilige manier kunnen koppen. Dit verkleint niet alleen het risico op blessures, maar voorkomt ook angst en onwennigheid bij het koppen.

Toekomstige richtlijnen en acties

De veiligheid en gezondheid van voetballers staat voorop. Beleidswijzigingen moeten gebaseerd zijn op wetenschappelijk onderzoek. Zonder stevige onderbouwing kunnen maatregelen juist schadelijke en averechtse gevolgen hebben voor spelers. Daarom werkt de KNVB voortdurend aan een beter beleid rondom koppen. We volgen wetenschappelijke ontwikkelingen nauwgezet en werken samen met de UEFA in de Head Injury Expert Group. Hier dragen we bij aan richtlijnen die de gezondheid van voetballers beschermen. Daarnaast gaan we clubs en trainers beter voorlichten over het veilig aanleren van de juiste koptechniek en het voorkomen van hersenschuddingen. Wetenschappelijk onderzoek, UEFA en FIFA blijven voor de KNVB leidend. De KNVB blijft zich inzetten voor nieuwe, effectieve maatregelen om de veiligheid en gezondheid van alle voetballers te waarborgen.