KNVB Galerij, aflevering 36: Een historisch toegangsbewijs

Het toegangsbewijs voor de wedstrijd Nederland-België op 18 november 1973. - Foto: KNVB Media

De KNVB Campus in Zeist herbergt vele historische schatten uit het rijke verleden van de voetbalbond, opgericht in 1889. In aflevering 36 van de KNVB Galerij aandacht voor een toegangsbewijs voor de wedstrijd Nederland-België op 18 november 1973. Geen mooie wedstrijd, maar wel één met een bloedstollende en voor Oranje uiterst gunstige ontknoping: de eerste kwalificatie voor een WK sinds 1938.

Met de belangrijke WK-kwalificatieduels tegen Frankrijk en Bulgarije voor de boeg, kijken we terug op een ander belangrijk WK-kwalificatieduel van Oranje: de wedstrijd tegen België op 18 november 1973. Oranje leek uitgeschakeld voor het WK in West-Duitsland, maar kon dankzij een foute waarneming van assistent-scheidsrechter Valery Toltsjinsky opgelucht ademhalen.  

Derby der Lage Landen beslissend

Nadat kwalificatie voor het EK 1972, ondanks al het aanwezige talent, is mislukt, richt het Nederlands elftal zich in het najaar van 1972 op het WK 1974. In kwalificatiegroep 3 moet Oranje het opnemen tegen België, IJsland en Noorwegen. Nederland begint in Rotterdam met een indrukwekkende overwinning op Noorwegen. De Noren worden met name in de tweede helft helemaal zoek gespeeld en de doelpuntenhonger van Oranje is pas bij 9-0 gestild.

De uitwedstrijd is spannender, maar een treffer van Barry Hulshoff in de 87ste minuut verzekert het Nederlands elftal opnieuw van drie punten. Ook met IJsland heeft Oranje weinig moeite. De thuiswedstrijd levert een eenvoudige 5-0 zege op, de uitwedstrijd (zeven dagen later, op verzoek van de IJslandse voetbalbond in Deventer gespeeld) eindigt in 1-8 voor Nederland.

Omdat België eveneens alle duels met Noorwegen en IJsland winnend afsluit, gaat de Derby der Lage Landen beslissen wie er naar West-Duitsland afreist. De uitwedstrijd, in Deurne, levert een knetterhard duel maar geen doelpunten op. De return staat gepland voor 18 november 1973, in het Olympisch Stadion in Amsterdam. Omdat de Belgen een minder doelsaldo hebben, heeft Oranje aan een gelijkspel genoeg. Toch is men er niet gerust op: het Nederlands elftal heeft de laatste wedstrijden matig spel laten zien en keeper Jan van Beveren en vedette Willem van Hanegem kunnen wegens een blessure niet meespelen.

Valery Toltsjinsky redt Oranje

Zo groot als het belang is, zo slecht is de wedstrijd. Nederland valt wel aan, maar zonder echte overtuiging en de Belgen trekken zich terug op de eigen helft. De ruim 50.000 aanwezige supporters (en dat op een autoloze zondag!) zien het met lede ogen aan, maar verheugen zich op de huldiging van de WK-gangers na de wedstrijd. Dan krijgt België vlak voor tijd bij het Nederlandse strafschopgebied een vrije trap. Paul van Himst slingert de bal naar voren, waarna Jan Verheyen doelman Piet Schrijvers passeert: 0-1 voor de Rode Duivels, met nog maar enkele minuten te spelen!

Tot opluchting van alles wat Oranje lief heeft, keurt de Russische scheidsrechter Khazakov de treffer – op aangeven van zijn assistent Toltsjinsky – wegens buitenspel af. TV-commentator Herman Kuiphof is blij met de attente Toltsjinsky: "Die grensrechter zal even niet opletten, kost je toch mooi München." Hij heeft gelijk, maar de benadeelde partij is in dit geval toch echt België. Uit herhalingen op tv blijkt namelijk dat Verheyen helemaal niet buitenspel staat. Hoe dan ook, het Nederlands elftal gaat naar West-Duitsland en zal daar in de zomer van 1974 de wereld (maar net niet de wereldtitel) veroveren. Het toegangskaartje krijgt een plaats in het KNVB-archief.

KNVB Galerij

In de rubriek KNVB Galerij krijgen ‘verborgen’ memorabilia van de KNVB Campus de aandacht die ze verdienen. Eerder verschenen in deze serie onder meer Het schilderij van Pim Mulier, de bal van Just Göbel uit 1912, de EK-beker van 1988 en een door Louis van Gaal gesigneerde vaan.

KNVB Galerij Bekijk hier alle items uit de KNVB Galerij.