Column Jan Dirk v/d Zee (11): Nieuwe leiders staan op

‘De ideale voorzitter doet alleen zijn mond open om te geeuwen’, stelde de Vlaamse dichter Karel Jonckheere. Anders dan zijn standpunt doet vermoeden, is het geen grap over het stereotype van de ouderwetse preses, die zichzelf iets te graag hoort praten en weinig te melden heeft, maar het biedt een ongekend vergezicht op het functioneren van de moderne voorzitter. Ik ga u dat, met een kleine omweg, zo snel mogelijk proberen uit te leggen.

In mijn vorige baan was ik directeur van een belangenvereniging voor ondernemers in het midden- en kleinbedrijf. Op een praktische manier hielpen wij onze leden met zaken waar ze in hun onderneming tegenaan liepen. Verstikkende regels, overijverige ambtenaren, gedoe met gemeenten, dat soort dingen. In de ruim 16 jaar dat ik er heb gewerkt, had ik het geluk om regelmatig ondernemers te ontmoeten met een opmerkelijk verhaal. Niet de usual suspects die we allemaal kennen uit de media, maar ondernemers uit de regio, die in betrekkelijke stilte bouwen aan schitterende bedrijven.

Frisse opvatting

Het organigram is letterlijk omgedraaid

Dat doen ze – zonder uitzondering – met een frisse opvatting over leiderschap. Anders dan in veel organisaties sturen ze hun bedrijf niet meer van boven naar beneden aan, maar hebben ze het organigram letterlijk omgedraaid. De leider zit tussen de mensen en luistert naar ze. Command & control, het aloude principe dat wij van jongs af aan leren, iemand die vertelt wat je doet en afstraft voor de dingen die je niet kan, hebben deze ondernemers verlaten. Ze geven hun mensen in een open sfeer het vertrouwen om verantwoordelijkheid te nemen en hun talenten te laten groeien.

Bij een aantal voetbalverenigingen in het land, zie ik een soortgelijke ontwikkeling. Daar zijn voorzitters aan het werk, met een heel andere opvatting over hun rol, dan de traditie ingeeft. In plaats van ‘degene die vooraan zit’ (de letterlijke vertaling van Latijnse woord ‘praeses’) betrekken ze hun vrijwilligers intensief bij het clubbeleid en weten het voor elkaar te krijgen om gedeeld leiderschap te creëren. Plotseling zijn vrijwilligers geen leden meer, maar voelen ze de ambitie en verantwoordelijkheid om de club succesvol te maken.

Onvermoeibaar

Ik heb voorzitters ontmoet die het leiderschap voor een voetbalvereniging nieuwe glans geven

Zo ben ik bij voetbalverenigingen geweest waar ex-gedetineerden, moeilijk opvoedbare jongeren en mensen met afstand tot de arbeidsmarkt onder begeleiding van vrijwilligers elke week een paar uur kunnen sporten. Ik heb voorzitters gezien die onvermoeibaar gemeenten, scholen en andere instellingen benaderen om te kijken waar kansen voor nieuwe projecten liggen en hun accommodatie open stellen voor oudjes uit de buurt en kinderopvang. Zonder te blozen durf ik te beweren dat ik in het afgelopen jaar voorzitters heb ontmoet, die het leiderschap voor een voetbalvereniging nieuwe glans geven. Voorzitters die niet te veel willen praten, maar gewoon doen. Daar ben ik trots op. Meer dan trots.

P.S. Kent u de ideale voorzitter of een preses met een mooi verhaal? Mag ik u dan vragen zijn of haar naam en e-mailadres te sturen? Belangrijk voor het KNVB Voorzitterscongres op vrijdag 16 september en zaterdag 17 september 2016! Alvast bedankt. 

Columns Jan Dirk van der Zee Bekijk hier de eerder gepubliceerde columns van Jan Dirk van der Zee.