Hoofd Opleiding; een onmisbare schakel voor een goede jeugdopleiding

Een Hoofd Opleiding draagt op veel verschillende vlakken bij binnen een amateurvereniging - Foto: KNVB Media

De KNVB investeert al jaren in goede opleidingen voor trainers/coaches. Zij hebben directe invloed op de ontwikkeling en het spelplezier van spelers. Minstens zo belangrijk is een Hoofd Opleiding. De invulling van deze functie binnen een vereniging zorgt voor een duidelijke centrale visie en stuurt de trainers en coaches van de club op een juiste manier aan.

Betere trainers dragen bij aan de ontwikkeling en kwaliteit van het voetballen en zorgt voor het behoud van leden. De (door)ontwikkeling vindt vooral plaats op de vereniging. De persoon die dit mogelijk kan maken is de technisch jeugdcoördinator (TJC) of zoals de KNVB het noemt: de Hoofd Opleiding (HO).

Idealiter worden trainers binnen de vereniging aangestuurd door de HO die op zijn/haar manier indirecte invloed heeft op de ontwikkeling van spelers. Het heeft een directe invloed op de ontwikkeling en het behoud van trainers. Bovenal blijft het uitgangspunt dat de spelers met plezier zich optimaal kunnen ontwikkelen.

Een HO draagt onder andere bij aan:

• Het ontwikkelen en behoud van trainers/coaches die zich hierdoor (nog) meer gewaardeerd voelen
• Door aandacht te geven aan trainers/coaches is op de lange termijn minder werving nodig voor nieuwe trainers/coaches
• Veiliger voetbalklimaat op de vereniging waardoor spelers en kader zich nog meer thuisvoelen 
• Een soepelere doorstroming van jeugd naar senioren
• Het ontwikkelen en bewaken van de rode draad binnen de jeugdopleiding
• De indirecte ontwikkeling en daardoor behoud van spelers

Onderzoek toont aan dat een HO naar eigen zeggen onvoldoende toekomt aan de kerntaken van de functie

Invulling van de functie

In de ogen van de KNVB richt de HO zich primair op drie kerntaken: het opstellen of ontwikkelen van een jeugdvoetbalbeleid, het jeugdvoetbalbeleid implementeren en bewaken en het begeleiden en scholen van het voetbaltechnisch kader. Onderzoek onder actieve technisch jeugdcoördinatoren / Hoofden Opleiding naar hun takenpakket toont aan dat zij naar eigen zeggen onvoldoende toe komen aan deze kerntaken.

Het is dus van groot belang dat het bestuur van een amateurvereniging een duidelijke visie heeft op de positionering en het takenpakket van een HO-functie. Op die manier kan het hiervoor de juiste persoon zoeken en de omgeving zo inrichten dat de HO in zijn kracht aan het werk kan gaan. Hiervoor adviseert de KNVB besturen om voorafgaand goed na te denken over de positionering, het takenpakket en het opstellen van een overeenkomst met een HO.

Positionering
Waar in de organisatie is de HO gepositioneerd? Het maakt een verschil of een HO onder een (technische) jeugdcommissie valt of niet. Gaat de HO vooral beleid uitvoeren, stuurt het de betreffende commissie aan waarin het HO-beleid ontwikkeld wordt of gaat het in gezamenlijkheid? Met andere woorden: is de HO gericht op de korte of de lange termijn?

Takenpakket
Wanneer de positionering bepaald is, kan het takenpakket van de HO ingericht worden. Want waarover beslist de HO? Heeft de HO meer een organisatorische rol of komt het zwaartepunt te liggen op het voetbalinhoudelijke vlak vanwege zijn kwalificaties?

Overeenkomst
Aangeraden wordt om goede afspraken te maken tussen de club en de HO en deze op papier te zetten. Met de overeenkomst zijn de verwachtingen naar elkaar helder en kom je er gaandeweg het proces achter of de invulling van de functie op papier overeenkomt met wat er in de praktijk nodig is.

Als HO dien ik rekening te houden met het verschil tussen vrijwillige en betaalde krachten

Ervaringen

Unitas uit Gorichem is een van de clubs die de voordelen plukt van het werk van een HO. Hans Bos is daar de verantwoordelijke persoon. "Als HO ben ik verantwoordelijk voor de begeleiding van al onze trainers. Hierbij dien ik rekening te houden met het verschil tussen de vrijwillige krachten en onze betaalde selectietrainers. Samen werken we aan een veilig en sportief ontwikkelingsklimaat. Nu de lente is aangebroken zijn we bij de club bezig met het maken van de nieuwe teamindelingen. Mijn belangrijkste tip is om duidelijk te communiceren hoe je komt tot deze indeling en mensen de gelegenheid te geven om toelichting te vragen."

Opleidingen

Op drie verschillende niveaus worden er opleidingen tot Hoofd Opleiding georganiseerd. Dit zijn opleidingen bedoeld voor zowel de grote, middelgrote al de kleine verenigingen. In het seizoen 2018/'19 volgden ruim 75 deelnemers één van de drie HO-opleidingen en leverden zo een belangrijke bijdrage aan het plezier en de ontwikkeling van het voetballen binnen de club.

Ondersteuning

Iedere vereniging, met of zonder HO, kan bij de KNVB aankloppen voor ondersteuning. Op voetbaltechnisch gebied heeft de KNVB experts in dienst die een club kan helpen om de jeugdopleiding verder te ontwikkelen. Ook op KNVB Assist Trainers kunnen verenigingen informatie vinden wat kan helpen om de jeugdopleiding naar een hoger plan te tillen.

Clubontwikkeling Een duidelijke visie op de positie en invulling van de jeugdopleiding op voetbaltechnisch vlak is van groot belang. De KNVB helpt clubs graag bij de (door)ontwikkeling van de jeugdopleiding. Verenigings-ondersteuning Verenigingen die behoefte hebben aan ondersteuning kunnen hiervoor terecht bij de verschillende adviseurs. Op ieder gebied heeft de KNVB een expert in dienst die verenigingen persoonlijk op weg helpt.

Praktijkverhalen

Rob Sestig: 'Met HO B richting van de club bepaald' Rob Sestig is een van de eerste cursisten van de opleiding voor Hoofd Opleiding B. De HO van vv TSC was op zoek naar verdieping in zijn rol. ,,Met de opleiding hebben we richting van de vereniging duidelijker kunnen bepalen." 'Door HO de ontwikkeling van de opleiding gegroeid' Volgens Michel de Lijster is een HO een toevoeging voor elke vereniging. "Ik merkte al vrij snel na aanvang van de HO-opleiding op dat deze concreet en praktijkgericht is."