Q&A gemengd jeugdvoetbal

We hebben dit onder andere getoetst bij jeugdspelers en -speelsters zelf. Zo is praktijkonderzoek op het veld gedaan, opgevolgd door een vragenlijst en gesprekken in focusgroepen. Het blijkt dat wat kinderen gewend zijn, sterke invloed heeft op hun voorkeur. Dus als zij gemengd voetballen gewend zijn, is dit voor hen normaal en gaat daar hun voorkeur naar uit. Als kinderen kennismaken met voetballen, wordt de voorkeur sterk beïnvloed door de omgeving (trainers, ouders, coördinatoren, etc.). Het is dan ook van groot belang dat juist zij achter het principe van gemengd voetballen (t/m O11) staan.

Tot en met 11 jaar zijn er nauwelijks fysieke verschillen die invloed hebben op het samen voetballen van jongens en meiden. Naar mate kinderen ouder worden, zien we dat de verschillen groter worden, onder anderen omdat jongens meer lichamelijke kracht ontwikkelen. Jongens krijgen pas vanaf ongeveer 12 jaar steeds meer van het geslachtshormoon testosteron, wat tot gevolg heeft dat de fysieke verschillen zullen gaan toenemen.

Gemengd voetballen mag natuurlijk altijd en we adviseren dat zo lang mogelijk te doen. Als meiden starten met gemengd voetbal zullen zij waarschijnlijk ook langer gemengd blijven voetballen. We realiseren ons dat verschillen op enig moment groter worden en dat verenigingen ervoor kiezen om ook meidenvoetbal met en tegen meiden aan te gaan bieden.

Ook bij andere (contact)sporten als ijshockey, basketbal, volleybal, judo, honkbal en handbal speelt de jeugd al vele jaren gemengd. En ook in het onderwijs en bij gymlessen zijn gemengde groepen al vele jaren het uitgangspunt.

Binnen een team is het belangrijk dat alle kinderen goed kunnen meekomen. Het is hierbij belangrijk dat er oog is voor het individu en zeker op jonge leeftijd is het van belang dat jongens en meiden zich door gelijkwaardig aanbod gelijkwaardig kunnen ontwikkelen. De indeling die wij adviseren is dan ook op basis van (voetbal)leeftijd, ambitie, motivatie en niveau, en niet op basis van sekse. De gelijkwaardigheid binnen een team, en daarmee de ontwikkeling en het voetbalplezier van de jongens en meiden, zal erop vooruitgaan als dit de uitgangspunten zijn.

Ook voor het geven van trainingen hoeft er niets te veranderen. Als trainer zorg je ervoor dat kinderen met plezier beter leren voetballen in een veilige omgeving. Om een goede training te kunnen geven is het van belang dat de trainer oog heeft voor het individu. Tot en met 11 jaar zijn er namelijk nauwelijks verschillen die invloed hebben op het samen voetballen van jongens en meiden. De kleine verschillen die er wel zijn, bijvoorbeeld op fysiek, cognitief en sociaal-emotioneel vlak, zorgen er juist voor dat kinderen van elkaar leren.

Natuurlijk zijn er meiden die groter en kleiner zijn dan gemiddeld, zo zijn er ook jongens die groter en kleiner zijn dan gemiddeld. Er zijn jongens die je soms moet remmen in hun acties en de risico’s die zij nemen, maar er zijn ook jongens die je juist moet uitdagen en motiveren om risico’s te nemen en ervaren. Zo zijn er ook meiden die gemotiveerd of juist geremd moeten worden in het nemen van risico’s. Ook als het gaat om opvolgen van aanwijzingen van de trainer zijn er meiden en jongens die de aanwijzingen exact zo uitvoeren en zijn er meiden en jongens die van nature gericht zijn op het zelf ontdekken en hun eigen creativiteit aanspreken. Het is aan de trainer om hier zo goed mogelijk op in te spelen, door rekening te houden met verschillen bij kinderen en alle kinderen een uitdagende voetbalomgeving en een passend leerproces te bieden. 

We zien gemengd voetbal t/m O11 als een eerste stap om ervoor te zorgen dat meer kinderen samen gaan spelen met gelijkgestemden, waardoor zij meer plezier beleven aan het voetbal. Uiteindelijk streven we naar volledig gelijke kansen op élk vlak. De KNVB is daarom, in samenwerking met een aantal amateurclubs, gestart met het project Gelijke Kansen Jeugdvoetbal. Hierin wordt onderzoek gedaan naar alternatieve opleidingsmodellen, zodat alle jeugdvoetballers over een langere periode gelijkere kansen krijgen om zich optimaal te ontwikkelen en plezier te beleven aan het voetballen. 

Project: meer gelijke kansen voor alle jeugdvoetballers Kijk hier voor meer informatie

Het advies om gemengd voetbal te spelen, heeft tot doel aan alle kinderen een passende plek te bieden, waar zij zich met plezier en in een veilige omgeving kunnen ontwikkelen. Door die passende plek te bieden, zullen meer kinderen zich thuisvoelen in het voetbal, wat positief is voor de instroom en het behoud van jongens en meiden. Ook op basis van praktijkonderzoek tussen district West I en Oost (waar relatief weinig en veel gemengd wordt gevoetbald), is er geen reden om aan te nemen dat de keuze voor gemengd voetballen bij de jongste jeugd een belemmering vormt voor de groei van het meidenvoetbal.

Momenteel zijn er voor de jeugd twee mogelijkheden om in competitieverband te voetballen: óf in een meidencompetitie, óf in een ‘jeugd onder-competitie’. In Nederland voetbalt in de categorie O8 t/m O11 momenteel ongeveer 50% van de meiden in een ‘jeugd-onder competitie’ en 50% van de meiden in een meidencompetitie.

Voetbal is van en voor iedereen en de KNVB is er voor alle leden. De afgelopen jaren zijn er meidencompetities gestart. Als verenigingen dat aan willen blijven bieden, zullen we dat niet tegenwerken. Wij adviseren echter dringend om gemengd te voetballen, omdat dat beter is voor de ontwikkeling van kinderen en het plezier in het voetbal.

Er wordt al op grote schaal gemengd voetbal gespeeld, zonder dat dat tot onoverkomelijke praktische problemen leidt. Gezien de ervaring van de afgelopen jaren, gaan we ervan uit dat dit advies dan ook geen grote of nieuwe problemen gaat opleveren voor clubs.

Kinderen van dezelfde leeftijd hebben niet altijd dezelfde voetballeeftijd. Voetballeeftijd is gebaseerd op het moment waarop je gaat voetballen en het aantal trainings- en voetbalmomenten wat een speler/speelster krijgt aangeboden. Jongens en meiden die minder lang voetballen, kunnen prima met elkaar voetballen.

Het verschil in voetballeeftijd is één van de factoren waar een club rekening mee kan houden bij het indelen van teams.