Aanpak sportiviteit en respect topprioriteit: ‘KNVB en clubs moeten samen optrekken’

Het gedrag op en rond het voetbalveld is voor de KNVB de topprioriteit van het seizoen 2023/’24. - Foto: KNVB Media

Het afgelopen seizoen lag het aantal zware tuchtzaken een kwart hoger dan in 2021/’22. Ook nam het aantal risicoverenigingen toe. Reden voor de KNVB om het gedrag op en rond het voetbalveld tot topprioriteit van het seizoen 2023/’24 te maken. Binnen het amateurvoetbal gebeurt dat met de Impuls Sportiviteit en Respect. “De KNVB kan dit niet alleen. We moeten dit samen doen met verenigingen, bestuurders, spelers, trainers, hoofden opleiding, scheidsrechters en de vele andere vrijwilligers. We hebben elkaar nodig om de kleine minderheid aan te pakken die het voor iedereen verpest’’, zegt Hans Schelling, operationeel manager amateurvoetbal.

“Verreweg de meeste clubs, voetballers, bestuursleden, trainers, ouders en toeschouwers willen gewoon lekker voetballen, op een fijne manier hun club runnen en naar de sport kijken. Het zijn de rotte appels die het verpesten'', zegt Schelling.

Verreweg de meeste clubs willen gewoon lekker voetballen en op een fijne manier hun club runnen. Het zijn de rotte appels die het verpesten.

De afgelopen seizoenen zijn er echter steeds meer rotte appels bijgekomen. Waren er in 2021/’22 nog 1996 zware tuchtzaken (denk aan molestaties van scheidsrechters en vechtpartijen), vorig seizoen waren dat er 2516. Ook steeg het aantal risicoverenigingen van 161 naar 174. “Dit zien we niet alleen in het voetbal. De hele maatschappij staat op zijn kop. Een deel van de mensen heeft lak aan regels en aan andere mensen. Het is een vorm van egoïsme die in de hele maatschappij toeneemt. Dus ook op het voetbalveld.”

Dat neemt niet weg dat de KNVB er voor wat betreft het voetbal wat aan wil doen. “We gaan dit seizoen onze aanpak intensiveren. Dat is helaas nodig’’, zegt Schelling. Binnen de Impuls Sportiviteit en Respect is gekozen voor drie speerpunten: veiligheid van scheidsrechters, vuurwerk en de aanpak van risicoverenigingen.

Veiligheid van scheidsrechters

Scheidsrechters zijn enorm belangrijk voor het voetbal. "Daarom stoppen KNVB en verenigingen veel tijd in het ontwikkelen en helpen van scheidsrechters’’, zegt Schelling. “Maar dan moet de veiligheid van al die mensen natuurlijk wel gegarandeerd zijn. Anders is het dweilen met de kraan open. We kunnen werven en opleiden wat we willen, maar als scheidsrechters te maken krijgt met te veel incidenten, dan stoppen ze. Of ze beginnen niet eens. Scheidsrechters moeten hun hobby iedere week onbezorgd en met plezier kunnen uitoefenen.”

Veiligheid van scheidsrechters is topprioriteit bij Tuchtzaken. Maar scheidsrechters staan er tijdens wedstrijden nog te vaak alleen voor. “Daar moet een einde aan komen. Niet alleen de scheidsrechter, maar ook spelers, trainers en verenigingen zijn verantwoordelijk om de wedstrijd tot een goed einde te brengen. Daarom zijn clubs verplicht om een wedstrijdscoördinator aan te stellen. Die is het aanspreekpunt voor scheidsrechters en daar kunnen scheidsrechters bij moeilijkheden op terugvallen.”

Aanpak risicoverenigingen

Het aantal risicoverenigingen is toegenomen. Om deze trend een halt toe te roepen, gaat de KNVB sneller handelen. “Nu hebben we nog een ingewikkelde procedure via het tuchtorgaan’’, zegt Schelling. De bestuurlijke bevoegdheid komt terug, zodat de KNVB sneller kan ingrijpen en teams of hele verenigingen uit de competitie kan halen na een aantal incidenten.

Daarnaast worden verenigingen die in de risicoaanpak zitten, verplicht om een procesbegeleider aan te stellen. Schelling: “Nu moeten ze nog een plan van aanpak indienen, waarna ze dat op goed vertrouwen moeten uitvoeren. Die vrijblijvendheid gaat eraf. Door het aanstellen van een onafhankelijk procesbegeleider, zitten we er veel strakker op.”

Met deze versterkte aanpak beschermt de KNVB de overgrote meerderheid van clubs en teams die zich wel aan de regels houden. Schelling benadrukt dat de KNVB de hulp van die verenigingen en teams nodig. “Helpen kan door incidenten altijd op het wedstrijdformulier te melden. Dan weten we het, en kunnen we sneller iets doen. Nu horen we regelmatig via via dat er hele poules zijn waar teams zeggen: we willen niet tegen dat team spelen, want in het verleden is er dit en dit gebeurd. Maar als we dan de formulieren bekijken, is er niets gemeld. We kunnen als bond alleen stappen nemen tegen bepaalde teams en clubs als we weten wat er is gebeurd. Meld het daarom altijd.”

Vuurwerk

Vorig jaar heeft een kind bij een wedstrijd brandwonden opgelopen. Uiteindelijk is dat gelukkig goed afgelopen. Maar het is wachten op heel ernstige ongelukken

Vuurwerk is bij wet verboden. Toch zien we bij een toenemend aantal wedstrijden vuurwerk op en rond het veld. “Vaak staat jeugd met van die fakkels. Dat mag niet en dat is niet voor niets. Het is heel gevaarlijk. Vorig jaar heeft een kind bij een wedstrijd brandwonden opgelopen. Uiteindelijk is dat gelukkig goed afgelopen. Maar het is wachten op heel ernstige ongelukken’’, zegt Schelling.

Er zijn clubs die vuurwerk gedogen en er zijn ook clubs die het zelfs faciliteren. Jeugdleden zwaaien dan met fakkels bij de opkomst van de spelers. Schelling: “Daar gaan we paal en perk aan stellen. Vuurwerkvrij amateurvoetbal is onze ambitie. Hier hebben we clubbestuurders voor nodig.”

Opleidingen

Tot slot is er nog de preventiekant. De KNVB kijkt dan met name naar de opleidingen voor bestuurders, trainers en Hoofden Opleiding. “Daarin gaat de cultuur van het voetbal nadrukkelijker terug komen. Wat is de norm in het voetbal? Hoe gaan we met elkaar om? Hoe lossen we bepaalde zaken op en hoe geven we het goede voorbeeld? Door dit nadrukkelijker in de opleidingen op te nemen, zetten we in op preventie.”

Samenwerking met het betaald voetbal

Wat er in de stadions en op de velden in het betaald voetbal gebeurt, zien we terug op de amateurvelden. Daarom trekken we samen op met het betaald voetbal.

Ook in het betaald voetbal en in de stadions neemt het aantal incidenten toe. Daarom is de Roadmap Gastvrij en Veilig Voetbal ontwikkeld. “Een deel van de thema’s is hetzelfde in het betaald en amateurvoetbal. Bovendien versterkt het elkaar. Wat er in de stadions en op de velden in het betaald voetbal gebeurt, zien we terug op de amateurvelden. Daarom trekken we samen op en zijn zowel de Roadmap Gastvrij en Veilig Voetbal als de Impuls Sportiviteit en Respect dit seizoen speerpunten. We moeten dit met elkaar doen. We luisteren naar iedereen en nemen die input mee.”