Nulmeting G-voetbal: onderzoek naar de status van het huidige G-voetballandschap 2024-2025

De KNVB voerde het onderzoek uit samen met het Mulier Instituut. - Foto: KNVB Media

Om het G-voetballandschap beter in kaart te brengen, heeft de KNVB met behulp van het Mulier Instituut een kleinschalig onderzoek uitgevoerd naar de huidige stand van zaken binnen het G-voetbal. In de periode oktober – november 2024 vulden 185 personen die nauw betrokken zijn bij G-voetbalteams een uitgebreide vragenlijst in. Het ging hierbij voornamelijk om trainers, coaches, bestuursleden, coördinatoren, teammanagers, begeleiders en andere direct of indirect betrokkenen.

 

De vragenlijst richtte zich op verschillende aspecten van het G-voetbal: wie is de G-voetballer, hoe wordt de term ‘G-voetbal’ ervaren, en welke belemmeringen en uitdagingen komen binnen dit voetbalsegment naar voren? De mening van de spelers zelf is in dit onderzoek niet meegenomen. De aanname is dat de respondenten, gezien hun rol, in staat zijn om de belangen en ervaringen van G-voetballers goed te vertegenwoordigen. In toekomstig onderzoek zal worden verkend hoe spelers zelf actief als respondenten kunnen worden betrokken.

In deze factsheet presenteren we de belangrijkste uitkomsten over de huidige stand van zaken binnen het G-voetbal. We gaan in op de verschillende beperkingen binnen het G-voetbal, de geschiktheid van de term ‘G-voetbal’ en de belangrijkste belemmeringen en uitdagingen die betrokkenen ervaren.

40 jaar G-voetbal: verandering, verbreding en verdieping

De KNVB organiseert sinds 1984 de G-voetbalcompetitie. Aanvankelijk was deze competitie alleen bedoeld voor spelers van 16 jaar en ouder. In 2005 nam de KNVB wereldwijd het voortouw door als eerste voetbalbond ook een G-competitie voor junioren op te zetten. In 2024 waren er binnen de KNVB G-voetbalcompetitie 4.894 leden actief, verdeeld over 341 teams: 299 seniorenteams en 42 juniorenteams.

Bij de start in 1984 richtte het G-voetbal zich uitsluitend op mensen met een verstandelijke beperking. In de loop der jaren is de doelgroep verbreed. Inmiddels kunnen ook sporters met andere beperkingen deelnemen, zoals mensen met gedragsstoornissen of een autismespectrumstoornis (ASS). Deze ontwikkeling bevordert de inclusiviteit en diversiteit binnen het (G-)voetbal, wat als een belangrijke stap vooruit wordt gezien.

Tegelijkertijd brengt deze verbreding sportieve uitdagingen met zich mee. Niet alle spelers en teams voelen zich nog goed vertegenwoordigd binnen het huidige G-voetballandschap. Zo wordt de term ‘G-voetbal’ door sommigen als niet meer passend ervaren, en heerst er bij coaches en begeleiders soms onduidelijkheid over welke vormen van beperking binnen de G-voetbalcompetitie thuishoren.

Veelzijdigheid in het veld: de meest voorkomende beperkinge in G-teams

Het G-voetbal kent een grote diversiteit aan sporters met uiteenlopende beperkingen. Sommige spelers hebben één beperking, terwijl anderen te maken hebben met meerdere beperkingen tegelijkertijd. In het onderzoek is aan de respondenten gevraagd welke soorten beperkingen binnen hun G-voetbalteam voorkomen. Veruit het vaakst worden genoemd: een verstandelijke beperking (84%), een autismespectrumstoornis (ASS) (79%), een motorische beperking (72%) en AD(H)D (70%).

'G-voetbal': bekend, maar nog wel gepast?

De naam ‘G-voetbal’ staat al langer ter discussie. Een veelvoorkomend misverstand is dat de ‘G’ zou staan voor ‘gehandicapt’. Dit klopt echter niet. De benaming is ooit gekozen omdat de reguliere voetbalcompetities reeds letters van A tot en met F gebruikten. De letter ‘G’ was de eerstvolgende in het alfabet die nog beschikbaar was.

Toch leidt deze misvatting, en de term zelf, tot vragen en soms tot frustratie onder betrokkenen. Is ‘G-voetbal’ nog wel een passende benaming voor deze diverse groep sporters?

Uit het onderzoek blijkt dat een meerderheid van de respondenten (56%) de naam niet meer vindt aansluiten. Vooral bij middelgrote en kleinere verenigingen leeft deze opvatting. Ook onder coaches, bestuurders, begeleiders en vrijwilligers is er brede twijfel over de geschiktheid van de term.

Tegenstanders vinden dat ‘G-voetbal’ te veel nadruk legt op de beperking in plaats van op de sporter. Daarnaast kan de term als kwetsend worden ervaren, zeker bij onzichtbare beperkingen. Aan de andere kant geeft 44% aan de naam nog wel passend te vinden, met als belangrijkste reden de brede bekendheid ervan. Toch overweegt een groeiend aantal teams om een andere benaming te gebruiken of hierover het gesprek aan te gaan.

Belemmeringen en uitdagingen binnen het G-voetbal

Het onderzoek heeft verschillende thema’s aan het licht gebracht die van invloed zijn op (de ontwikkeling van) het G-voetbal. In dit hoofdstuk richten we ons op de voornaamste belemmeringen en uitdagingen zoals ervaren door de betrokken respondenten. Deze bevindingen bieden een waardevolle basis voor vervolgonderzoek naar het G-voetbal en de betrokkenheid van de respondenten hierbij.

Er wordt een belangrijk onderscheid gemaakt tussen belemmeringen en uitdagingen. Belemmeringen zijn huidige obstakels die de deelname aan of organisatie van het G-voetbal belemmeren. Dit kunnen praktische, structurele of sociale knelpunten zijn. Uitdagingen daarentegen hebben betrekking op toekomstige vraagstukken die inzet, aanpassing of vernieuwing vereisen om vooruitgang te boeken.

In dit hoofdstuk worden uitsluitend de meest relevante onderzoeksresultaten besproken.

Conclusie

De nulmeting van het KNVB G-voetballandschap laat een veelzijdig en dynamisch beeld zien van een groeiende, maar ook zoekende tak binnen de voetbalsport. Ondanks dat er binnen het G-voetbal véél goed gaat, liggen er nog duidelijke ontwikkelpunten. De resultaten laten zien dat het G-voetbal een waardevolle en inclusieve sportomgeving biedt aan spelers met diverse beperkingen, van verstandelijke beperkingen tot gedragsstoornissen en autismespectrumstoornissen (ASS). Deze brede diversiteit verrijkt het spel, maar gaat tegelijkertijd gepaard met complexe belemmeringen en uitdagingen. Denk hierbij aan overprikkeling, verschillen in spel- en denkniveau, een tekort aan (getraind) kader, en aanhoudende onzekerheid over wie wel of niet binnen het G-voetbal past.

Een belangrijk aandachtspunt is de naam ‘G-voetbal’ zelf. Uit het onderzoek blijkt dat een meerderheid van de respondenten de term niet langer passend vindt, mede vanwege de onjuiste interpretaties en de ervaren negatieve associaties. Dit onderstreept de toenemende behoefte aan open gesprekken over de terminologie en communicatie, passend bij een inclusieve en respectvolle sportomgeving voor voetballers met een beperking.

De nulmeting maakt duidelijk dat verdere ontwikkeling van het G-voetbal noodzakelijk is, evenals verdiepend vervolgonderzoek waarin ook de stem van G-voetballers zelf centraal staat. Alleen door hun ervaringen, wensen en behoeften mee te nemen, kan het G-voetbal zich duurzaam blijven ontwikkelen tot een toegankelijke, veilige en stimulerende sportomgeving voor iedereen.

Wil je meer weten over de opzet en de resultaten van dit onderzoek? Neem dan contact op met: brandon.coenen@knvb.nl

G-voetbal Wil je meer weten over het G-voetbal of zelf starten met G-voetbal? Kijk dan hier!

Passend Voetbal Meer weten over de verschillende aangepaste voetbalvormen? Klik hier!