Een jaar na het WK in Qatar

Virgil van Dijk tijdens de training met arbeidsmigranten. - Foto: KNVB Media

Het is deze maand een jaar geleden dat het WK in Qatar van start ging. Dit toernooi ging niet alleen over voetbal, maar ook over de rechten van de arbeidsmigranten in het gastland. Met die kant van het WK was én is de KNVB ook volop bezig.

"De belangen van het Nederlands voetbal zijn altijd onze eerste prioriteit. Een WK brengt de meest uiteenlopende landen en mensen samen. Aanwezig zijn op het internationale voetbalpodium biedt dus ook de kans om met elkaar in gesprek te gaan over maatschappelijke verbeteringen. Als voetbalbond en slechts één van de 32 deelnemers aan het WK is onze invloed beperkt, dus we moesten ons richten op kleine stapjes", aldus Gijs de Jong, secretaris-generaal van de KNVB.

Nieuwe wetten

In Qatar is voor het WK nieuwe wetgeving ingevoerd met als doel de rechten van de arbeidsmigranten te beschermen, zoals een minimumloon, een hitteprotocol, de mogelijkheid om over te kunnen stappen naar een andere werkgever en het digitaal monitoren van de uitbetaling van de salarissen. Een jaar later zijn deze wetten nog steeds van kracht.

De International Labour Organization (ILO) beschreef in het rapport van november 2022 al verbeteringen: "The measures taken have already improved the working and living conditions for hundreds of thousands of workers, though urgent additional efforts are needed to ensure that all workers can benefit." Er zijn dus nog verdere inspanningen nodig. Komende maand verschijnt er een nieuw rapport van de ILO, dat samenwerkt met de Verenigde Naties.

Voorafgaand aan het WK heeft de KNVB gesproken met mensenrechtenorganisaties, vakbonden en arbeidsmigranten om helder te krijgen wat de Nederlandse voetbalbond het beste kan doen om bij te dragen aan de beoogde verbeteringen. Het advies was: de aandacht van de wereld op deze problemen vestigen en de eigen invloed gebruiken om de verbeteringen te stimuleren. Dit heeft in nauwe samenwerking met onze regering verschillende initiatieven opgeleverd.

Terugblik op negen KNVB-initiatieven gericht op de andere kant van het WK in Qatar Klik hier voor het artikel.

Dialoog

De arbeidsmigranten hebben zich tijdens het WK gezien, gehoord en gesteund gevoeld door alle aandacht voor hun positie

De Jong: “Het gaat om evolutie, niet om een revolutie. Wij zijn met vele partijen een dialoog gestart en hebben op verschillende niveaus de Nederlandse normen en waarden op het gebied van mensenrechten ingebracht. We ervaarden soms een kloof tussen Europa en de rest van de wereld. Het internationale voetbal telt meer dan 200 landen met eigen belangen, culturen, normen en waarden. Met andere bonden in Noordwest-Europa konden we overeenstemming bereiken, maar met de rest van de wereld lukte dit nog niet altijd. Op verschillende momenten hebben we gesprekken gevoerd met arbeidsmigranten in Qatar om uit eerste hand te horen wat hun vragen zijn. We begrepen dat zij zich zeker tijdens het WK gezien, gehoord en gesteund voelden door alle aandacht voor hun positie.”

In samenwerking met de Nederlandse ambassade en de ILO is ‘due dilligence’ toegepast voor het spelershotel. De KNVB heeft vooraf gevraagd aan te tonen dat zij hun medewerkers volgens alle nieuwe wetten behandelen, die de rechten van de arbeidsmigranten beter beschermen. Dit maakt het hanteren van deze nieuwe wetten bovendien meer gangbaar in Qatar.

Met een online veiling van de wedstrijdshirts van het WK is netto 230.000 euro opgehaald. Dit bedrag is overgemaakt naar FNV Mondiaal. De FNV is onder meer via hun deelneming in BWI (Building and Wood Workers’ International in Zwitserland) al meer dan tien jaar betrokken bij de arbeidsmigranten in Qatar en daardoor bekend met de problematiek. De KNVB heeft gevraagd om ervoor te zorgen dat het geld wordt besteed aan juridische hulp, persoonlijke ontwikkeling en sociale (sport)activiteiten voor de arbeidsmigranten. BWI heeft in opdracht van de FNV een zorgvuldig projectvoorstel opgesteld dat nog voor het eind van dit jaar wordt beoordeeld op haalbaarheid en effectiviteit.

Geen gebaande paden

“We blijven ons dus inzetten om de positie van arbeidsmigranten in Qatar te verbeteren. Sinds het WK zijn we tweemaal terug geweest om de ontwikkelingen te bespreken met de ambassade, ILO, Qatarese voetbalbond en community leaders van BWI. Dat het ingewikkeld zou zijn, was ons altijd al duidelijk. Er zijn geen gebaande paden. We hebben veel partijen gesproken en de gezamenlijke afdronk is dat er meer vooruitgang geboekt is dan zonder het WK mogelijk was. Hoewel iedereen natuurlijk ook graag al verder was geweest", besluit De Jong.

Het WK in Qatar en de mensenrechten Klik hier voor meer informatie.