50 jaar vrouwenvoetbal: Tijd om te oogsten

Daniëlle van de Donk (rechts) na de winst van de Europese titel in 2017. - Foto: KNVB Media

We vieren dit seizoen 50 jaar vrouwenvoetbal bij de KNVB. In deze serie interviews blikken we terug met vijf pionierende hoofdrolspeelsters en schetsen een tijdsbeeld van een decennium. In dit vijfde en laatste item: de jaren vanaf 2011 met Daniëlle van de Donk, onderdeel van de gouden generatie van de OranjeLeeuwinnen.

Het zijn spannende dagen voor Van de Donk wanneer het interview plaatsvindt. Het is aftellen voor haar richting de Champions League-finale. Over vier dagen staat ze in een kolkend Juventus Stadium in Turijn met Olympique Lyon tegenover FC Barcelona. "Ik hoop zo dat ik kan spelen", zegt ze. "Maar ik heb pas twee groepstrainingen meegedaan. Het is afwachten of ik minuten kan maken."

Carrière compleet

Het zou haar carrière, zeker bij winst, compleet maken. De dertigjarige middenvelder werd immers met de OranjeLeeuwinnen al Europees kampioen in 2017 en stond twee jaar later in de WK-finale tegenover de Verenigde Staten (2-0 verlies).

De dromen die ze nog heeft, zijn de kersen op de taart. Of eigenlijk zijn het zaken die ze nog wil rechtzetten. "Het halen van de WK-finale was een onwerkelijke droom. Maar als je daar eenmaal staat, wil je winnen ook. En twee jaar later verloren we op de Olympische Spelen weer van Amerika, dat was wel echt zonde hoor. Sowieso waren het coronaspelen, zonder supporters. We konden geen kant op, in de gang van het hotel stond de bewaking te controleren. Ik voel me bevoorrecht dat ik een olympiër ben, maar voor het echte olympische gevoel moeten we er eigenlijk over twee jaar weer staan."

Het andere hiaat in haar carrière zoekt Van de Donk dichter bij huis. In 2012 maakte zij de overstap van VVV-Venlo naar PSV/FC Eindhoven. Ze speelde drie jaar in Eindhoven, zeker als Valkenswaardse een mooie stap. "Maar ik heb nooit officieel voor PSV gespeeld, altijd met de toevoeging FC Eindhoven. Dat kwam pas op het moment dat ik naar Zweden vertrok. Dat knaagt nog een beetje, haha."

Droom

Want dat was haar droom toen ze als klein meisje op de tribune zat van het Philips Stadion. Maar wel een onbereikbare droom, want meisjes konden in die tijd niet naar PSV. Ze speelde haar wedstrijden bij SV Valkenswaard en later bij UNA. Bewust tussen de jongens, want daar zou ze sterker en beter van worden. En hoewel ze regelmatig uitblonk, zat een stap hogerop er niet in. "We speelden elk jaar een toernooi bij PSV. En daar liepen natuurlijk ook scouts rond. Iedereen kon gescout worden behalve ik, omdat ik een meisje was. Dat was natuurlijk super oneerlijk."

Toch zette ze het spelen voor volle stadions niet uit haar hoofd. "Ik wilde hoe dan ook profvoetballer worden. Ik heb alleen nooit gedacht dat dit in Nederland zou kunnen. Ik ging er vanuit dat ik naar Duitsland of de Verenigde Staten moest. Maar dat had ik er graag voor over."

Eredivisie vrouwen

De jongens waar ik altijd mee voetbalde, waren kerels geworden. En ik was natuurlijk maar 1.60 meter

De komst van de Eredivisie Vrouwen in 2007 veranderde alles. Ook Van de Donk, die al een jaar mee mocht trainen bij de B1 van FC Eindhoven, kreeg een kans. Ze maakte in 2008 de overstap naar Willem II. "Prachtig natuurlijk. Sowieso was ik er wel aan toe om met vrouwen te gaan voetballen. De jongens waar ik altijd mee voetbalde, waren kerels geworden. En ik was natuurlijk maar 1.60 meter", lacht ze.

Waar ze gewend was om de spelers van PSV als helden te zien, kreeg ze nu ook bij de vrouwen speelsters om tegen op te kijken. "Ik kwam bij Willem II in het elftal bij Kirsten van de Ven en dacht: ‘zij heeft alles voor elkaar zoals ik dat ook zou willen’." Dat ze met haar in één elftal speelde, deed haar beseffen dat de onwerkelijke droom die ze altijd had gehad, nu ineens binnen handbereik was.

Wennen

De eerste jaren in de Eredivisie Vrouwen waren wennen voor Van de Donk. "Ik was natuurlijk pas zestien toen ik naar Willem II ging. De stap van drie keer per week naar elke dag trainen, was groot. Zeker omdat het niveau heel hoog lag. Uiteindelijk speelden we ook de beslissing van de Eredivisie tegen AZ voor volle tribunes, een hele gave ervaring."

De Eredivisie Vrouwen groeide gestaag, onder andere met een tijdelijke uitbreiding met Belgische clubs, en Van de Donk groeide mee. Ze zat nog maar nauwelijks bij Oranje onder 19 of Vera Pauw riep haar op voor het Nederlandse vrouwenteam. Op 15 december 2010 maakte ze onder Roger Reijners haar debuut in de vriendschappelijke wedstrijd tegen Mexico.

De OranjeLeeuwinnen waren in opkomst, de ploeg had immers de halve finale bereikt van het EK in 2009, maar het team was nog niet zo ver als nu. "Het was een generatie speelsters die vaak nog een baan hadden naast het voetbal. Zij wisten dat het hen niet allemaal kwam aanwaaien. Het team speelde met het hart en veel passie. Dat heeft ons ver gebracht."

Ups en downs

De opkomst van het team ging met ups en downs. Het EK in 2013 werd een teleurstelling met slechts één punt uit drie duels. Daarna volgde de eerste kwalificatie voor het WK in Canada (2015). Een absolute mijlpaal. Nederland kwam tot de achtste finale en verloor daarin met 2-1 van Japan.

Ondertussen professionaliseerde het vrouwenvoetbal in Nederland. Steeds meer speelsters werden fullprof of maakten de stap naar het buitenland. "En dat was heel belangrijk. Hierdoor konden we echt voor onze sport leven en werden we steeds beter. Het team maakte kwalitatief grote stappen. We kregen met Vivianne Miedema ook een spits die zo gemakkelijk scoorde. Dat hielp ons enorm verder."

Toch voelde Van de Donk altijd druk. "Alles valt of staat met onze prestaties. We krijgen pas optimale aandacht als we het goed doen. En die aandacht hebben we nodig om de stadions vol te krijgen."

Europees Kampioen

In 2017 vielen alle puzzelstukjes in elkaar. De OranjeLeeuwinnen wonnen onder bondscoach Sarina Wiegman in eigen land de Europese titel door in de finale Denemarken met 4-2 te verslaan. "Het was één groot feest. Mede omdat we onze wedstrijden wonnen, begon het toernooi steeds meer te leven. De stadions zaten vol met Oranjesupporters. Dit was wat we altijd hadden gewild. Overigens hadden we van tevoren nooit verwacht dat we het toernooi gingen winnen. Natuurlijk, daarom doe je mee. Maar pas naar mate het toernooi vorderde, gingen we er echt in geloven."

De winst van het EK was de definitieve doorbraak van het vrouwenvoetbal in Nederland. "Er was echt iets veranderd, er was meer waardering voor ons gekomen. Wij werden ook ineens herkend op straat."

Droom in Engeland

Van de Donk had zelf inmiddels de stap gemaakt naar het buitenland. Via het Zweedse Kopparbergs/Göteborg belandde ze bij Arsenal. In Engeland leefde ze haar droom. "In Nederland waren de afgelopen jaren grote stappen gemaakt, maar wat ik in Engeland meemaakte, was echt ongekend. De faciliteiten waren geweldig. En die velden…. niet normaal! Ik keek daar mijn ogen uit."

De Nederlandse middenvelder beleefde hoogtijdagen. Ze won bij Arsenal onder andere de FA Cup en de WSL Cup en werd in 2019 ook nog eens kampioen. In datzelfde jaar bereikte ze met de OranjeLeeuwinnen de finale van het WK. Het was het bewijs dat het Nederlandse team geen eendagsvlieg was. Ook zonder het 'thuisvoordeel' deed de ploeg internationaal met de allerbesten mee. De finaleplaats leverde tevens het allereerste ticket op voor de Olympische Spelen.

Het toernooi in Tokio zorgde niet voor het gewenste succes. De Amerikanen waren in de kwartfinale na strafschoppen te sterk. Het paste volledig in de opkomst van het vrouwenvoetbal, met ups en downs.

EK in Engeland

Tijd dus voor weer een ‘up’ vindt Van de Donk die afgelopen zomer de overstap maakte naar grootmacht Olympique Lyon. Onder de nieuwe bondscoach Mark Parsons staat het EK in Engeland voor de deur. Nederland is een kanshebber voor de winst, iets dat tien jaar geleden onmogelijk leek. "We kunnen uitgaan van eigen kracht en trots zijn op de manier waarop we voetballen. We hoeven ons niet meer aan te passen aan de tegenstander, zoals we dat vroeger wel vaak moesten doen."

Langzaam neemt de jonge garde het over binnen het Nederlandse team. Het is de derde generatie waarmee Van de Donk samenspeelt. "De meiden die nu doorbreken, hebben altijd kunnen dromen van profvoetballer worden in eigen land en spelen op het hoogste niveau met het nationale team. Zij zijn niet anders gewend. En dat hebben de voorgaande generaties voor elkaar gekregen. Ik ben er trots op dat ik ook mijn steentje bij heb kunnen dragen."

Competitie versterken

Is nu alles al bereikt of zijn er nog steeds stappen te maken? "De eerste successen hebben we behaald, maar in de breedte kunnen we nog steeds vooruit. Ik vind dat elke speelster in de Eredivisie fulltime prof moet kunnen zijn. Clubs zouden nog meer moeten investeren in vrouwenvoetbal, en niet alleen de top-3. Zij kunnen dan bijvoorbeeld ook speelsters uit het buitenland halen en daarmee de competitie versterken."

Meer opleidingsmogelijkheden bij de Eredivisieclubs zou ook een stap vooruit zijn, vindt Van de Donk. "Dan kunnen de meisjes gescout worden door bijvoorbeeld PSV. Dat zou ik vroeger geweldig hebben gevonden."

50 jaar vrouwenvoetbal: vv Reutum eerste kampioen Aflevering 1.

50 jaar vrouwenvoetbal: De gedreven generatie van de jaren 80 Aflevering 2.

50 jaar vrouwenvoetbal: Sarina Wiegman via Amerika naar de top Aflevering 3.

50 jaar vrouwenvoetbal: Ineens werden dromen bereikbaar Aflevering 4.

50 jaar vrouwenvoetbal bij de KNVB Had jouw club in 1971 een vrouwenteam?