Het belang van positief coachen

De bedoeling van een (voetbal) spel is de wedstrijden te winnen. Als voetbalcoach is het juist de kunst niet de prestatie, maar de ontwikkeling van je spelers centraal te stellen. Dit kun je onder meer doen door spelers te leren eigen keuzes te maken. Deze keuzes pakken de ene keer goed en de andere keer minder goed uit. Daar kunnen spelers weer van leren. Je kunt de spelers als het ware stimuleren fouten te maken door hen aan te moedigen om niet op te geven, maar het nog eens te proberen, of geen onsportief gedrag te laten zien als het even niet lukt.  

Drijfveren jeugdspelers 

Het is belangrijk als voetbalcoach je spelers te blijven steunen. Betrek je spelers ook bij hun ontwikkeling door te vragen hoe zij denken een vaardigheid beter onder de knie te kunnen krijgen en op welke manier en met behulp van wie de speler dit wil gaan oefenen. Als voetbalcoach kun je de speler verder helpen in zijn of haar ontwikkeling door een tip te geven, waardoor het de volgende keer misschien wel lukt, of geef hem of haar tijdens de training individuele aandacht door de speler te laten oefenen op de vaardigheid. 

Complimenten en positieve aanmoedigingen brengen het beste naar boven in spelers.  Door meer nadruk op complimenten te leggen en door steeds het gewenste gedrag te benoemen én te belonen, creëer je een prettige sfeer. Dat is de snelste weg naar plezier, zelfvertrouwen en succes van je team. 

Om dit wat handvatten te geven zijn de basisbehoeften van iedere speler gekoppeld aan positief coachen. Hoe kan jij op een positieve en opbouwende manier bijdragen aan meer plezier en ontwikkeling bij jouw spelers? Hieronder lees je hoe de drijfveren autonomie, binding en competentie je hierbij als voetbalcoach kunnen helpen.  

• Autonomie: Kinderen durven zelf keuzes te maken wanneer ze het gevoel hebben fouten te kunnen maken, doordat ze op een positieve manier worden gestimuleerd om dingen te proberen. 
  Tip: Probeer spelers aan te spreken met stimulerend, motiverend taalgebruik. Zorg hierbij voor een open houding (oordeel niet over wat gezegd en gedaan wordt). Hierdoor durven spelers zich uit te spreken en groeit hun zelfvertrouwen. 
• Binding: Kinderen voelen zich gewaardeerd en gerespecteerd wanneer je ze positief benaderd. Door complimenten te geven en ze aan te moedigen groeit het zelfvertrouwen, omdat ze aandacht krijgen en erkenning ervaren; ze krijgen door jou het gevoel ertoe te doen. 
  Tip: Wees vriendelijk. Toon je oprechte interesse in je spelers en laat jouw waardering merken.  
• Competentie: Wanneer je als voetbalcoach positief bent over het gedrag of de vaardigheden die spelers uitproberen en laten zien, geeft dit hen het gevoel dat ze iets kunnen en dat ze een bijdrage leveren aan het team. 
  Tip: Geef spelers de ruimte en het vertrouwen om zelf dingen te proberen. Laat blijken dat iedere speler iets toevoegt, laat jouw vertrouwen in de speler blijken door ze aan te moedigen en te complimenteren. 

Complimenteren op gedrag  

Je kunt spelers op verschillende manieren complimenteren. Bijvoorbeeld als een wedstrijd winnend is afgesloten of wanneer een speler heeft gescoord. Maar wanneer je het gedrag weet te benoemen en een compliment geeft over iets dat niet altijd zichtbaar is voor iedereen, geeft dat kinderen het gevoel dat je echt hebt opgelet en interesse toont.  

Een compliment over positief gedrag en/of handeling van een speler is zeer waardevol voor behoud van plezier tijdens het voetballen. Je kunt als voetbalcoach je spelers bijvoorbeeld complimenteren met de sportiviteit naar teamgenoten en de tegenstander, over hun doorzettingsvermogen, het succesvol of beter dan voorheen uitvoeren van een handeling of hoe geconcentreerd ze hebben gespeeld tijdens de wedstrijd. Je kunt ook complimenten uitdelen als spelers progressie boeken in hun persoonlijke ontwikkeldoelen. Deze kunnen bijvoorbeeld gaan over coaching of de gewenste rol binnen het team of het uitvoeren van een handeling of het maken van een bepaalde keuze in een bepaalde situatie. 

Probeer er als voetbalcoach aan te denken ook bij een van de volgende momenten je spelers een compliment te geven: 

• Als een speler uit zichzelf helpt met opruimen. 
• Als een speler de tegenstander een hand of boks geeft. 
• Als een speler de scheidsrechter na afloop van de wedstrijd bedankt. 
• Als een speler anderen helpt of aanmoedigt. 

Een bijkomend effect is dat andere spelers eerder geneigd zijn dit gedrag te laten zien als jij als voetbalcoach hierover complimenten maakt. 

10 tips voor positief coachen 

Tot slot geven we nog 10 tips voor positief coachen:  

1. Praat met de spelers vooral over wat hen plezier geeft en hoe ze beter willen worden.  
2. Laat aan de spelers blijken dat het goed is als je tijdens een training wedstrijd een fout maakt.  
3. Zeg niet alleen tegen de spelers wat ze fout gedaan hebben, want dat voelen zij zelf vaak wel aan. Zeg vooral wat ze goed gedaan hebben.  
4. Door te trainen op zijn of haar sterke punten wordt een speler alleen nog maar beter en wellicht zelfs uitblinker. Hierdoor groeit het zelfvertrouwen en het gevolg is dat er met veel plezier en durf gespeeld wordt.  
5. Laat de spelers zelf nadenken over oplossingen door geen antwoorden voor te zeggen als voetbalcoach.  
6. Stel na de wedstrijd vragen als: “wat vond je het leukste wat er gebeurde tijdens de wedstrijd?” en “wat heb je geleerd?” 
7. Vraag spelers naar hun kwaliteiten, moedig dit aan door de kwaliteiten van deze speler te bevestigen (en eventueel nog wat kwaliteiten toe te voegen).  
8. Behandel de spelers met respect, waardering en oprechte interesse.   
9. Geef het goede voorbeeld: blijf positief, ook richting (assistent-)scheidsrechter of spelbegeleiders en tegenstanders.  
10. Spelers corrigeren, toespreken en soms ook disciplinaire maatregelen treffen hoort ook bij coachen. Het is wel belangrijk dat de gemaakte teamafspraken bij de spelers en jouzelf duidelijk zijn. Als voetbalcoach begeleid je spelers in hun ontwikkeling, dus zorg dat de correctie de spelers iets leert. 

---

Volgende artikel in deze reeks

Omgaan met ongewenst gedrag De grens tussen gewenst en ongewenst gedrag is niet altijd duidelijk te trekken. Wat voor de een nog kan, gaat voor de ander te ver. De verenigingsregels en de teamafspraken zijn leidend. Als voetbalcoach ben jij degene die de regels en afspraken bewaakt om ervoor te zorgen dat alle jeugdspelers zich prettig en veilig voelen. In zo’n omgeving kunnen zij hun sport met plezier beleven en zich ontwikkelen als mens en als voetballer.