Energiebesparingen
Bij duurzaamheid wordt vaak gedacht aan zonnepanelen en LED-verlichting, die grote investeringen vragen. Vaak worden eenvoudige maatregelen (quickwins) vergeten, maar deze kunnen al zorgen voor een groot resultaat en een grote besparing.
Quickwins zorgen voor een terugverdientijd die aantrekkelijk is voor jouw voetbalvereniging. Het woord zegt het zelf
al: snelle winst. De quickwins zijn uitgewerkt per thema maar ook op terugverdientijd.Wil je als club aan de
slag met verduurzaming van de accommodatie? Begin dan met een nulmeting. Op die manier breng je in kaart waar de
kansen leggen en welke acties snel tot resultaat zullen leiden. Meten is weten.
Terugverdientijd: direct
- Inregeling van de verwarmingsinstallatie
Vaak staan CV-ketels en boilers
op een hoge afgiftetemperatuur ingesteld, soms zelfs op 90 graden. Hierdoor presteert de ketel
niet altijd optimaal. Een goede stap is een ketel op een afgiftetemperatuur van 60 graden in te
stellen. Het kost de ketel minder energie om het water tot de ingestelde temperatuur te
brengen.
Als de CV-ketel ouder is dan 2006 kan het al interessant zijn een nieuwe HR
of meer duurzame ketel te nemen. Ketels na 2006 hebben een grote sprong gemaakt in rendement.
Let op dat je niet ten onrechte een nieuwe ketel krijgt geadviseerd. Laat er een goede
installateur naar kijken.
- Installatie waterzijdig inregelen
De verwarmingsinstallatie bevat grote en
kleine radiatoren die zich in grote en kleine ruimtes, dichtbij of veraf van de CV ketel
bevinden. Als dit geheel niet goed op elkaar is afgestemd, krijgen sommige radiatoren te veel en
andere te weinig doorstroming. Het gevolg is een onevenwichtige verdeling van de warmte, een
hoger gasverbruik en er wordt onnodig veel water rondgepompt. De besparing ligt tussen één en
vijf procent van het jaarlijkse gasverbruik.
- Zet de verwarming lager of uit
In de praktijk blijkt dat de verwarming
vaak onnodig aan staat. Dit is te voorkomen door de radiatorknoppen of de thermostaat beter
zichtbaar te maken. Een temperatuurverlaging levert gemiddeld per graad Celsius een
kostenbesparing van zes procent op. De thermostaat overdag een graad lager zetten, bespaart
circa € 70, - per jaar.
- Bewustwording
Organiseer een warme truiendag. Zo kan de verwarming een dag
uitblijven en maak je leden bewust van het besparen van energie.
- Zet veldverlichting direct uit na gebruik
Als de veldverlichting na
trainingen of wedstrijden niet meer wordt gebruikt, zet deze dan gelijk uit. Hiermee kan de
vereniging al snel per dertig minuten enkele euro’s besparen. De verlichting wordt
gemiddeld vier avonden gebruikt, dus dit bedrag kan behoorlijk oplopen.
- Schakel verlichting van apparatuur volledig uit
Schakel de verlichting van
koelkasten en frisdrankautomaten uit wanneer de kantine is gesloten. Op deze manier kun je tot €
20, - per jaar aan energiekosten besparen.
- Draai tl-buizen uit
Soms is het lichtniveau ruim boven de arbonorm. In
deze gevallen kan door het uitdraaien van TL-buizen simpel energie worden bespaard, terwijl er
nog steeds voldoende licht is. Hiermee is een besparing mogelijk tot vijftig procent van
het energieverbruik. Het berekenen van de verlichtingssterkte op de verschillende plaatsen
vraagt in de praktijk tamelijk veel rekenwerk. Sommige leveranciers van armaturen verstrekken
daarom tabellen met verlichtingssterkten voor diverse lichtbronnen met de daarbij behorende
hoogten. Met deze tabellen kan op eenvoudige wijze de verlichtingssterkte in elk punt worden
afgelezen.
- Gebruik veldverlichting efficiënt
Ben je van plan ledverlichting langs het
veld te plaatsen? Doe dat dan op de velden waar de meeste branduren zijn. Hiermee versnel je de
terugverdientijd, omdat de zuinige lampen de branduren van de energie slurpende verlichting
overnemen.
- Let op je veldindeling
Kijk goed naar de indeling wanneer je de
veldverlichting instelt. Met handig plannen kunnen de lampen eerder uit en bespaar je energie.
- Zet apparaten, zoals koffiemachines, drankkoelers en computers, ’s nachts en tijdens de
zomer- en winterstop volledig uit
Automaten (frisdrank, koffie, chocolademelk,
soep, snoep, waterkoeler) staan vaak continu aan. Dat zorgt voor onnodig energieverbruik. Zet
apparaten dus uit buiten de openingstijden. Ook een tv die stand-by staat, blijft energie
gebruiken. Denk ook aan geluidsboxen en andere randapparatuur. Het is een fabeltje dat het
regelmatig aan- en uitschakelen van apparatuur extra energie kosten en invloed heeft op de
levensduur. Er zijn handige stekkerdozen te koop, waarmee je met één druk op de knop alles
uitzet.
- Koppel de luchtbehandelingsinstallatie en de verwarming aan het
alarm
Zodra het alarm wordt uitgeschakeld, en dus het gebouw in gebruik is,
start de luchtbehandelingsinstallatie. Bij inschakelen van het alarm stopt de
luchtbehandelingsinstallatie. De energie slurpende luchtbehandeling staat niet onnodig aan en
daardoor kun je behoorlijk op energie besparen.
- Zet ventilatie uit buiten gebruikstijden
Wanneer er geen behoefte aan
ventilatie is, bijvoorbeeld wanneer er niemand in de ruimte of het gebouw is, kan de ventilatie
uit. Dit spaart elektriciteit voor de ventilatoren en brandstof voor verwarming. Het levert toch
snel enkele tientallen euro’s per jaar op. Sluit de ventilatie in de douches aan op een
vochtsensor. Zo blijft deze nooit te lang afzuigen. De investering hiervoor is
minimaal.
- Koppel ventilator in toiletten aan de lichtschakelaar
Koppelen van de
ventilator aan de lichtschakelaar van het toilet voorkomt dat de ventilator onnodig aanstaat.
Met enige kennis over elektriciteitsaansluitingen is dit eenvoudig zelf te doen.
- Apparatuur slimmer afstellen
Elektrische apparatuur kan vaak wat scherper
worden afgesteld op het automatisch in stand-by stand vallen na een bepaald aantal minuten. Het
uitzetten van apparatuur wanneer er niemand gebruik van maakt, kan zorgen voor energiebesparing.
Denk aan computers en beeldschermen (helderheid).
- Stimuleer korter douchen
Per douchebeurt twee minuten korter douchen
levert al snel een besparing op van 25%. Deze besparing zit niet alleen in het verbruikte water,
maar ook in het gas om het water te verwarmen. Stimuleer leden korter te douchen, betrek hen
erbij en maak ze verantwoordelijk.
Warmhoud-apparatuur en koelingen
- Zet de thermostaat van koelkasten niet lager dan 5 graden
De
aanbevolen temperatuur van koelkasten is 4-6 graden. Bespaar energie door de
thermostaat van koelkasten niet lager in te stellen dan 5 graden.
- Plaatsing koelingen
Plaats koelingen in koele (maar niet
gekoelde) ruimtes en niet naast de verwarming of de oven. Als een koelmeubel in een
koele ruimte wordt geplaatst, kan dit een besparing op het elektriciteitsverbruik
tussen tien en dertig procent opleveren. Let ook op dat de temperatuur in de
ruimte niet onder het vriespunt komt, want dan gaat de koelkast kapot. Zet de
koelkast of vriezer waterpas en zorg dat het rooster aan de achterkant vrij blijft.
Als de koelkast scheef staat, kan door kieren koude lucht verloren gaan. Als de
koelkast de warmte slecht kwijt kan, verbruikt hij meer energie.
- Sluit koelingen en vrieskisten goed
Koelingen en vrieskisten
met slecht sluitende deuren gebruiken meer elektriciteit dan koelingen en
vrieskisten met goed sluitende deuren. Ook gaat de kwaliteit van de opgeslagen
producten achteruit door de warmte en het vocht die iedere keer
binnenkomt.
- Het schoonhouden van koelkasten
Een condensor moet warmte uit
de koel- en vriesruimten kunnen afgeven aan de omgeving. Als het condensoroppervlak
vervuild raakt, vermindert de warmteafgifte en kan het energieverbruik van de
condensor met tien procent toenemen. Maak de condensor jaarlijks schoon, zo
wordt het energieverbruik laag gehouden.
- Ontdooi vrieskasten regelmatig
Met het regelmatig ontdooien en
schoonmaken van de vrieskist voorkom je ijsvorming. Door ijsvorming in de vriezer of
koelkast moet het apparaat meer moeite doen de inhoud koud te houden. Dit verhoogt
het energieverbruik aanzienlijk. Tevens kunnen er in het ijs bacteriën en schimmels
groeien.
- Zet warmhoudapparatuur niet onnodig aan
De meeste
warmhoudapparatuur voor etenswaren heeft een korte opwarmtijd. Schakel deze
apparatuur dus kort van te voren in en schakel apparatuur uit als er geen producten
meer in de warmhoud-kasten liggen. Schakel apparatuur in de keuken alleen in wanneer
dat nodig is. Voorkom dat de frituurpan om acht uur ’s ochtends al aangezet
wordt. Neem dit op in werkinstructies.
- Gebruik van magnetron
Het gebruik van een magnetron wordt nog
weleens onderschat, zorg dat je relatief kleine etenswaren opwarmt in een magnetron
en niet de oven. Probeer tevens de ontdooistand zo veel mogelijk te vermijden. Leg
het eten in de koelkast, daar ontdooit het product ook. De kou die hierbij vrij komt
helpt de koelkast met koelen, wat voordelig is op de energierekening.
Terugverdientijd: 0 tot 2 jaar
- Digitale thermostaat
Door met een digitale
thermostaat de temperatuur in de clubgebouwen te regelen kan worden
bespaard op de stookkosten. Een digitale thermostaat is verkrijgbaar
vanaf € 50, -. De thermostaat overdag een graad lager zetten, bespaart
circa € 70, - per jaar. Ook aan te raden is een thermostaat waarin
je weekprogramma’s kunt instellen. Zo bepaal je per dag hoe hoog de
temperatuur moet staan. Zet de temperatuur altijd enkele graden lager
dan je gewend bent in huis. Apparatuur wekt ook warmte op en in drukke
ruimtes zorgt de lichaamstemperatuur van de aanwezige mensen dat het
vanzelf warmer wordt.
- Thermostaat met smartphoneverbinding via app
Met
een app op je smartphone kun je vanuit huis de thermostaat bedienen.
Handig voor als een wedstrijd niet doorgaat of als er ineens een
vergadering in de kantine is. Ook kun je voor elke ruimte een aparte
temperatuur instellen. Een thermostaat met smartphoneverbinding via een
app kost circa € 150,- en na één winter zijn deze kosten al
terugverdiend. Honeywell is een aanbieder hiervan.
- Radiatorfolie
Bij radiatoren gaat veel warmte
verloren richting de buitenmuren of ramen. Met plaatsing van
radiatorfolie op de achterkant van de radiator of op de muur erachter,
straalt de warmte direct de kamer in. Radiatorfolie bespaart circa 15 m3
aardgas per jaar per vierkante meter. Dat is circa €10, - per vierkante
meter.
- Kieren & naden dichten
Het isoleren van kieren
en naden met tochtstrippen, deurrubbers, PUR-schuim, kit of ander
materiaal, is een kleine klus met groot effect. Kieren tussen kozijn en
muur van binnenuit dichten met bijvoorbeeld elastisch blijvende kit.
Voor ramen en deuren zijn banden, strips of tochtprofielen te gebruiken.
Borstels kunnen worden toegepast aan de onderzijde van (schuif)deuren.
Met het isoleren van kieren bespaart de vereniging circa vijf tot
vijftien procent op het jaarlijkse gasverbruik.
- Maak gebruik van een deurdranger
Deuren tussen
ruimtes die van temperatuur verschillen, moeten bij voorkeur snel worden
gesloten. Voorzie ze van een deurdranger. Deurdrangers zijn verkrijgbaar
vanaf € 20, -. Met een deurdranger gaan deuren automatisch dicht.
Hiermee is een besparing mogelijk tot gemiddeld € 230, - per
jaar.
- Leidingen isoleren
Pak de leidingen in met
speciale isolatiehoezen. Dit is simpel, goedkoop en kan behoorlijk wat
aan m3 aan aardgas besparen. Bijkomend voordeel is dat het warme water
eerder op temperatuur is waardoor je minder verspilling van water
hebt.
- Een pompschakelaar voor de vloerverwarming
Het
komt geregeld voor dat de pomp van vloerverwarmingssystemen in kantines
en kleedkamers 24 uur per dag en zeven dagen in de week actief is. Dit
is eenvoudig op te lossen door er een pompschakelaar tussen te
zetten.
- Aanwezigheidsdetectie of tijdschakelaar op
verlichting
Door middel van
aanwezigheidsdetectie/bewegingsmelders in (bijvoorbeeld) kleedkamers, toiletten
en bestuurskamers, brandt de verlichting alleen wanneer dat echt nodig is. Dit
komt doordat het systeem registreert wanneer er mensen in de ruimte zijn.
Tegenwoordig zijn er hiervoor plug-and-play systemen, waarvan de installatie
eenvoudig en zonder veel werk door een monteur kan worden verricht.
Bewegingsmelders zijn verkrijgbaar vanaf € 15, -. Afhankelijk van de ruimte en
het gebruik kan de besparing met deze detectie oplopen tot negentig
procent
- Vervang oude verlichting voor LED verlichting
De
halogeen-, gloei- en TL-lampen kun je vervangen door energiezuinige
alternatieven. Zo heeft LED een lager energiegebruik en een langere levensduur.
De huidige armaturen kunnen vaak gehandhaafd blijven, waardoor de installatie
zeer eenvoudig is. Je kunt dit zelf doen of laten uitvoeren door een
installateur. LED lampen verbruiken negentig procent minder energie dan
halogeenspot en gloeilampen en 60% minder energie dan TL-buizen en
spaarlampen.
- Kijk kritisch naar onnodig verbruik
Vervang of verwijder
lampen die overbodig zijn of veel energie verbruiken.
- Waterbesparende kranen
Gemiddeld wordt tijdens het handen
wassen ongeveer vier liter drinkwater verbruikt. Met een sensorkraan kun je twee
liter water per keer besparen.
- Waterbesparende douchekoppen
Het waterverbruik tijdens het
douchen is circa 8,7 liter per minuut. Een waterbesparende douche verbruikt 6,9
liter per minuut. Door het gebruik van een waterbesparende douchekop is een
besparing mogelijk tot twintig procent van de kosten. Er zijn
waterbesparende douchekoppen verkrijgbaar vanaf € 10, -.
- Bespaar op warm water bij douchen
Na de trainingen of
wedstrijden wordt bij het douchen vaak veel water verbruikt. Je kunt water en
energie besparen door het installeren van doorstroombegrenzers.
Doorstroombegrenzers, verkrijgbaar vanaf € 5, -, laten een beperkte
hoeveelheid water door en zijn eenvoudig te installeren tussen douchekraan en
doucheslang. De gemiddelde terugverdientijd van een doorstroombegrenzer ligt
wanneer er wekelijks honderd mensen een douche nemen, lager dan
een jaar. Perfect voor voetbalverenigingen, gezien het groot aantal
douchegebruikers.
- Bespaar op warm water bij stoken
Door het plaatsen van een
tijdschakelaar op de boiler/ warmwaterschakeling kan je ervoor zorgen dat er zo
min mogelijk gas wordt verspeeld. Deze schakelaar voorkomt dat het water
verwarmd wordt op tijden dat er geen vraag naar is. De pomp verwarmt slechts één
keer per dag op een vast tijdstip. Zo is er voldoende warm water wanneer er
vraag naar is. Eenvoudig te regelen (via de cv-installateur) en het levert een
flinke besparing op de gasrekening op.
- Gebruik van een pelletkachel
Wanneer de club te maken
krijgt met defecte verwarmingsketels voor tap- en douchewater is er de
mogelijkheid over te stappen op een pelletkachel van 16 kW, inclusief een extra
voorraadvat. Gedurende de dag zorgt de pelletkachel ervoor dat er op een zeer
zuinige manier voldoende warm water wordt gebufferd voor trainings- en
wedstrijdmomenten. De kachel is laag in CO2-uitstoot. Dit resulteert dat de
aanschaf ervan volledig onder de subsidieregeling van de overheid
valt.
- Onderhoud kranen en toiletten
Door het opstellen en
uitvoeren van een onderhoudsplan kun je waterverlies en, in het geval van warm
water, energieverlies voorkomen. Een kraan die tien druppels per minuut lekt,
veroorzaakt per jaar een verlies van ongeveer 2.000 liter. Een toilet dat een
halve liter water per minuut verliest, zorgt voor een dagelijkse
waterverspilling van 720 liter. Per jaar loopt dit op tot een verspilling van
meer dan 260.000 liter. 260.00 liter staat gelijk aan circa € 350, - per
jaar.
- Waterbesparing bij toiletreservoirs
Er zijn verschillende
eenvoudig toe te passen mogelijkheden voor het besparen van water bij bestaande
toiletreservoirs. Door de vlotter lager af te stellen, wordt er per spoelbeurt
minder water gebruikt. Ook met een waterstop (vanaf € 10, -) in het toilet,
bespaart de vereniging water. Dit is een gewichtje dat je aan het
spoelmechanisme kunt hangen en dat de spoeling stopt bij het loslaten van de
knop. Een waterstop bespaart vijftig procent water. Het plaatsen van een
spoelonderbreker (vanaf € 7, -) zorgt ervoor dat de gebruiker de spoeling
voortijdig kan stoppen door de spoelknop nogmaals in te drukken.
- Watertemperatuur
Zet watertemperaturen van het douchewater
een graad lager. Niemand merkt er iets van. Dit scheelt weer in de opwarmkosten
van het water.
- Energiemonitoring
Door energiemonitoring krijg je inzicht
in zowel de grote verbruikers als de stille verbruikers van de vereniging.
Energiemonitoring zorgt voor bewustwording en gedragsverandering. Dit kan leiden
tot een enorme besparing op de energiekosten, meestal tussen de tien en vijftien
procent.
- Slimme meter
Een slimme meter is een nieuw type meter in
de meterkast. Deze meter geeft circa zes keer per jaar de meterstanden op een
veilige manier automatisch door aan de netbeheerder. Allereerst zorgt de slimme
meter ervoor dat consumenten niet meer zelf meterstanden hoeven door te geven.
Ten tweede geeft de slimme meter beter inzicht in het energieverbruik. Zo wordt
bijvoorbeeld zichtbaar waar energie wordt verbruikt zonder dat de consument het
doorheeft. De slimme meter haalt het werk uit handen van de vereniging en biedt
tegelijkertijd allerlei mogelijkheden.
- Verbruik stabiliseren
Laat een trafo in de meterkast
bouwen die de pieken van het verbruik stabiliseert. Hierdoor is het mogelijk om
de aansluiting van 120 Ampère naar 80 Ampère te verlagen.
- Groene stroom
Groene stroom is geproduceerd uit eindeloos
hernieuwbare energiebronnen zoals wind en zon. Landelijk zijn er verschillende
initiatieven voor collectieve inkoop. Verenigingen kunnen zich hierbij
aansluiten en profiteren van de gezamenlijke inkoop. In sommige gevallen kunnen
leden ook meeprofiteren en de energie bij de vereniging inkopen. Overstappen is
geheel kosteloos als de vereniging een overeenkomst van onbepaalde duur heeft.
Wanneer de overeenkomst afgesloten is voor bepaalde tijd en je wilt deze
tussentijds opzeggen, dan kunnen hier kosten bijkomen. De energiebesparing kan
bij collectieve inkoop oplopen tot vijftien procent.
- Overstappen
In Nederland mag men zelf bepalen van
wie je gas of stroom ontvangt. De vereniging kiest de leverancier die het beste
bij de vereniging past. Is het energiecontract verlopen, ben je niet tevreden
over je huidige leverancier, kun je goedkoper energie ontvangen, stap dan
over.
Let op: Het is over het algemeen voordeliger over te stappen
als het eind van het contract in zicht komt. Dit komt omdat de leveranciers na
afloop van het contract de tarieven omzetten naar hogere, variabele tarieven.
Des te hoger het verbruik, hoe groter de besparing en het voordeel bij een
overstap.
Terugverdientijd: 2 tot 5 jaar
- Isolatie
Vaak zijn de gebouwen verouderd, hierdoor gaat veel
warmte verloren. Door isolatie (dak, muren, vloer en ramen) kan de vereniging
jaarlijks vele honderden euro’s besparen.
- Vervang enkel glas voor dubbel glas
Dubbel glas is voor
verenigingen vaak het meest rendabel. Met dubbelglas bespaar je 16 m3 aardgas per m2
vervangen glas per jaar.
- Vloerverwarming
Vervang de pompen in de ketel of
groepsverdeler van de vloerverwarming door een A-label toerengeregelde pomp.
Aanschaf en montage circa €250,-. De terugverdientijd is circa twee
jaar.
- Groen dak
Door een dakbedekking van een plat of licht hellend
dak aan te brengen ontstaat een natuurlijk isolerend effect. Dit zorgt voor een
natuurlijke koeling in de zomer en warmtebehoud in de winter. Daarnaast is zo’n
‘groen dak’ een duurzaam alternatief. Het vermindert de uitstoot van schadelijke
CO2-stoffen en reduceert atmosferisch fijnstof.
- Schakel buitenverlichting aan op een schemerschakelaar en
bewegingssensor
Wanneer buitenverlichting in de nachtelijke uren is
gewenst, bijvoorbeeld voor inbraak- en vandalismepreventie, kun je energie besparen door
deze verlichting te schakelen met een schemerschakelaar en een bewegingssensor. Het
terrein wordt dan alleen verlicht wanneer onvoldoende daglicht beschikbaar is én iemand
in de nabijheid van de bewegingssensor is. Een bijkomend voordeel hiervan is het
'afschrikeffect' voor onbevoegden.
- Led-ready
Kijk tijdens renovaties van de accommodatie ook naar
ledverlichting rondom de velden. Het is mogelijk om de lichtmasten ‘Led-ready’ te maken,
ondanks dat je nog gebruik maakt van traditionele armaturen.
- Waterbesparende urinoirs
Verminder het gebruik van spoelwater door
het installeren van een urinoir in plaats van een normaal toilet. Kies voor een urinoir
met een elektronische spoeling. De spoeling wordt door een detectiegebied in werking
gesteld. Doordat de waterhoeveelheid van te voren is ingesteld, valt er veel water te
besparen. De besparing ligt tussen de dertig en tachtig procent, afhankelijk van het
urinoir. Een urinoir gebruikt tot zes liter water per spoelbeurt en levert een
besparing van circa drie tot negen liter op ten opzichte van een closet zonder
spoelonderbreking.
Warmhoudapparatuur en koelingen
- Kleinere, energiezuinige koelingen
Veel voetbalverenigingen hebben
grote (open) koelinstallaties. Investeer in kleinere, energiezuinige koelingen en vul
deze vaker bij. Apparaten met een zuinig energielabel zijn vaak iets duurder in de
aanschaf, maar goedkoper in het gebruik. Dit levert op den duur een besparing op aan
energiekosten. De meerkosten van de zuinigste variant ten opzichte van de minst zuinige
variant zijn vaak binnen vijf jaar terugverdiend. Verkoop van de oude koelinstallatie
kan de kosten van de investering verminderen.
